Quantcast
Channel: More than words – Mi(sual)
Viewing all 120 articles
Browse latest View live

Motor mechanic-te la ngei tur, motor neitu tan erawh lawmawm!

$
0
0

Motor kan han nei ve a, a upa ve dawn ṭan tihah “check engine” light a rawn eng phat mai hi chuan ngaihtuahna a tibuai ve thei ṭhin viau mai. Motor khawl engemaw ber fuh lo siamṭhat ngai a awm tih chu a chiang reng mai. Workshop lam han panpui ila, tunlai chhuak motor phei chu khawl hmang lovin han endik mai a harsa em em mai lehnghal si a. Chutah chuan mechanic-te khan endik manah ngawt pawh tam tak tak min chawi tir thei a, thlak ngai chauh an thlak em tih lah mi tam zawkin kan hre awm bawk si hek lo.

Chutiang a mechanic-te thuhnuai a awm lova, keimahniin kan chawi zat tur awm ang leh englai chiah nge felhlel emaw chhia emaw kan hriat theihna atan Tim Kelly hote chuan an company, Zobie an tih aṭang chuan khawl tetakte mai an duang chhuak ta a ni. He nawalh bawm tiat lek thil ṭha tak mai hi an mahni company subscriber-te tan an pe chhuak phawt dawn a nih hmel. Mizoram tan hian engtin emaw neih theih dante awm sela ka ti hle mai.

Khawl tetakte chu dashboard hnuaiah dah tur niin, smartphone hmang a khawih vel tur a ni a, Mizo ten ‘simple English’ kan tih :P ‘plain English’ in enge chhia, englai nge enfiah ngai emaw, thlak ngai emaw a rawn sawi bakah, senso zat tur vel thlengin a sawi thei dawn a ni (senso zat hi chu US chauh a nih duh hmel…ka rinthu!)

“With cars, there’s still been a great level of opacity, or lack of transparency. It’s still a black box to most of us. We can tell you not only the code that came up, but what it means in plain English,” tiin an vice president leh product management a mi Navin Ganeshan chuan a sawi a ni.

Chhiar belh duh tan:
http://www.wtop.com/256/3528149/Taking-mystery-anxiety-out-of-check-engine-light


Van thengreng aṭangin Pathian thu!

$
0
0

Krismas urlawk zan, December ni 24, 1968 khan Apollo 8 hmangin Frank Borman, Bill Anders leh Lovell te chuan thla (moon) vawi 10 a hel kual a. Chutih lai a khawvel an han thlir chuan Pathianin khawvel a siam mawi zia an hmu chiang hle awm e. A vawi 10 an helnaah chuan Genesis bung 1: 1-10 chu an chhiar ta a ni. Tunkum hi a kum 45 na a ni ta der mai.

Aw Lalpa, i malsâwmna hlu

$
0
0

‘Aw Lalpa, i malsâwmna hlu’ tih hla phuahtu Pu Ch. Pasena (Chawngnghilhlova) hi kum 1893 khân Khawrihnîmah a lo piang a. Sir Herbert M.P. châwmin kum 1924 & 1925 khân London-ah lehkha a zuk zir a; Mizote zîngah London-a lehkha zir hmasa ber a ni nghe nghe. Theih tâwpin Pathian rawng a bâwl a, kohhran upa niin kohhran sikul Principal a ni. ‘Tichuan, a rawng a bâwl thin Lalpa hnênah December ni 2, 1961 khân a lo châwl ta.

Ch. Pasena hian Pathian malsawmna kan dawn nasatzia a hmu chiang hle a. Kawng thenkhatah chauh ni lovin “Kan engkim chungah a lang,”  a ti hial a. Kan lût leh kan chhuak, kan thu leh kan ding pawh hi Pathian thu vek a ni a, keimahniin engmah kan tithei lo tih a hmuh chian êm avangin “I thu lo chuan kan nunna hlu, kan neih zawng nên a ral ang,”  tiin a au chhuahpui a ni.

Mihring famkim lo, duh tinrênga khat, awhna suala hrin, thinlung uire kan ni chung pawha kan aw neih chhuna “Fak tâwk lo”  tia insit tak chung leh Pathian thlazâr hnuaiah lo chuan himna leh damna a awm lo tih hre bawk siin “Min ensan suh”  tiin a ngên a; “I duhzâwng min zirtîr rawh,”  a tih hian a zawm famkim theih dâwn vang ni lovin Pathian duhzâwng hriat hi khawvêl finna hriat aiin a tha zâwk a, A duhzâwng anga awm chu mihringte tihtûr awm chhun a ni tih a hriat chian vang zâwk a ni. Mihring duhzâwmg hi zawng sual lam âwn sa a ni rêng a.

Kum hlui mual a liam a, hnah hluite an tîl a; khawvêl mawinate leh mihring ropuina te rial angin a ral a. Kan sualna te chu tu ma nawh reh theih tawh lohin hunin a liampui ta vung vung mai si. Kan ‘thatlai hun’ te chuan Lalpa hmaa kan dinpui hun nghâkin zamual a liam ta. Nimahsela, ringtute chuan thlasik zîng ni chhuak êng sar ang maia beiseina duhawm kan nei. Chu beiseina chu Ch. Pasena hian hla hmangin “Kan sualna zawng zawngte Lalpa, I theihnain a tihfai hun hmuh kan châk,”  tiin nghâkhlel takin rinna mitin a thlîr dauh dauh a ni.

Kum 2013-a kan tihsual te, kan lo tawlh thlûk tawhna te chu tu nge nâwt reha siam tha thei awm? Tu mah kan awm lo. A nih chuan beisei nei lêk lovin kan indawm kun reng dâwn em ni? Ni lo ve. Ch. Pasena bawk hian “Kan faka che, I khawngaihna kan hmuh hian,”  a lo ti mathlâwn lo va; Pathian khawngaihna leh hmangaihna avang chuan kan sualnate chu nawh reh theih a lo ni leh ta! Kan tihsualah ngaihdam dîl a, TISUAL LEH TAWH LO tûra Pathian chakna rinchhana ke kan pên a pawimawh hle. Beiseina thar nên, kan chunga Pathian thiltih mak hmuh inbeiseiin Pu Ch. Pasena ang hian rinna mitin kum 2014 hi i thlîr ang u.

NEW YEAR RESOLUTION: PACHHE KUM TIAM

$
0
0

NEW YEAR RESOLUTION: PACHHE KUM TIAM
******************************************
New Year Special

Pachhe kumtiam tih hi enge a tobul tak kei chuan ka hre hauh lo mai a. High School kan kal ve lai hian kan thian pakhat zirlai hriatna lam ah chuan tawng sang lo ve tak mai hi a awm a, examna ah hian a ziak hnem ber ziah a a ti chhe ber ziah thung a, vawikhat chu a answer paper kan en ruk sak a, Mizo tawng upa hrilhfiah tur ah hian ‘Pachhe kum tiam’ awmzia hrilhfiah tur hi a lo chuak a. Kan thianpa pek chuan ‘Pachhe kumtiam chu pa pakhat hmelchhe deuh hi a awm a, chu chuan thil engemaw hi a intiam a, chu a intiam kum sawina chu a ni e…’ tih hian a chhang pek a. A chhanna hnuaiah chuan kan Sir in ‘Fiamthu i va thiam lo ve’ tih a sen in a ziak…Mark hmuh hnem chu a har ve hmel khawp mai.

Ani lah taka han ti ve ngial ila, tunlai thangthar te zingah ngat phei hi chuan tawng upa chu sawi loh Mizo tawng tualleng pangngai pawh a awmzia inhrilhfiah chawp nawk nawk ngai an kat ta nawk mai. A hahthlak teh zawng a nih hi maw. Hei kum a lo thar chu a ni leh ta reng mai a. Mitin deuhthaw hian kumthar a tih tur ‘New Year Resolution’ hi kan insiam thin a. Kei pawh tunhma ka sual lai, thildang zawng zawng aia ruihtheih thil ka duh zawk lai ( Chaw ai pawn ka duh zawk thin lai) te pawh khan kum tharah chuan ka ti tawh lo ang hi kan ti ve ngei a, ni 31 zan a lo thleng a, uar tak mai in kan han rui ngei mai a, lu lam leh mawng lam pawh hrelova rui an tih te hi chu neptak a ni tawp mai, a tuk khua a lo var a, a hma zan a kan ruih kha chhut zui a lo ngai ngei a, loh-theih-loh in January ni 1 chu kan han rui leh pang mai a. Kumthar nikhatah pawh kan rui ta sa sa tun kum chu ban tlang leh mai ang kan ti a kan bantlang leh nge nge a, hetiang ringawt hian kum 25 chuang zu han ruin ia mawle. Hetiang ngei hi alawm kan Mizo upa ten ‘Pachhe kum tiam’ an lo tih thin chu.

Tun kumtharah pawh hian he thu chhiar tute zingah hian engemaw tih tur intiam tamtak kan awm ngei ang le. Heng kan thil intiam te hi kan ti hlawhtling dawn em tih chu keimahni ah hian nasa takin a innghat dawn a ni. Kan thianpa pakhat chuan kumtin hian ‘kumtharah chuan nupui ka nei ve tawh ang,’ hi a ti a, a intiam ve ziah a, hei kum 15 zet chu a liam ta, a hming bulah TV tih a la awm vang reng tho chu a nia. Kan thian pakhat pawh Rx 100 bike rawn chhuah tirh 88-89 chho vel khan bike hi a awt ve khawp mai a, kumtin hian ‘kumtharah chuan vawk ka vulh anga bike man tur ka tuak ve ang,’ hi a ti kumtin a, mahse vawk vulh ai chuan sam zuah te kha an pawimawh leh rih zawk tlat mai a, hei tun thleng hian ke bawk in a la kal hniang hniang mai.

Kumthar thutiam kan siam hian a hlawhtlinna hi tamtak kan kutah a innghat a, tin, kan kuta innghat bak hi chu Pathian thu thu a ni tawh tih kan hriat ve pawh hi a tha khawp mai. Pathian hian awlsam tak a kan hlawhtlinna tur hian engmah hi tih a tum lemlo tih pawh kan hriat tel a tha anga, eng kawngah pawh hlawhtling tur chuan nasa taka kan bei hi a phut ve tlat a, thil reng reng kan malsawm tlak a kan beih hnuah chauh mal min sawm thin a ni tih pawh kan hriat tel a tha bawk awm e.

Kei pawh han ti ve leh thin ila, ruihtheih thil sim turin kumtin kum 25 chhung kumtawpah ka lo ‘pachhe kum tiam’ ve thin a, mahse ka tum tak tak loh a, ka beih tak tak loh avangin kum a lo thar a, a ngai te bawk ka ni leh thin. Mahse han tum tak tak a han beih tak tak duh tawh chinah chuan kumthar January ni 1 kher hi a lo ngai reng reng lo. Kum laklawh-ah ka inkhung hmiah mai a, tumna tak tak nen thla 5-6 chuang pawn chhuak miah lova inkhung a, tihpui thin te tumah contact loh a, ngaihsak a ngaihven duhloh luih tlat chuan hei a lo sim theih khawp mai tih hi a tak ngei in ka hmu ve ta a ni. Ka tum a ka bei a, ka fight a, malsawm tlaka ka beih avangin Pathian pawh in mal min sawm a, chakna leh hriselna te min pe in ka mamawh tawk ang zel in thil engkimah min lo vur thin a lo ni. Damdawi/zu tih vel kum 3-4 vel an han ti ve dek dek a, nghei ka tum a ka thei lo, sim ka tum a ka thei lo an ti hi chu kei chuan ka pawm lo bur mai…tum tak tak tawk loh vangah ka ngai ve tlat.

Tun kumthar atan hian kei pawh plan ka nei ve nual mai a, lehkhabu tihchhuah ve leh ngei ka tum a. Ka tum dan phei chuan novel pakhat Mizotawng leh Sap tawngin a rualin released ve ka tum tlat mai. Tin, NLUP te kan dawng ve a nih hlauh chuan vawk tamtham deuh hlek in ka vulh ang te ka lo ti ve a, kan dawng dawn tih phei chu ka hre chuang lem hlei lova. Han dawng ve na ila chu ka dinchhuah pui chiang ang chu ti in duhthu te ka la sam kual ta vel mai mai a nih ve hi. Kan nula ho, kum 30 chunglam chin ho phei kha chu kumthara pasal nei ngei ngei turin lo intiam teh u, in vuai chhe mai dawn, han ti ngawt ila hmuh zawhloh vang a nei lo tan kum a thar vang a hmuh zawh ngawt thu a awm der bawk si lova a buaithlak teh zawng a nih hi. Pasal hmu tur in Pathian tan pawh a malsawm tlak a nasa in bei rawh u, te han ti ngawt dawn ila hmel in a zir loh chuan tihngaihna a awm der chuang bawk si lo. Hetiang ho tan hi chuan kum tharah pasal neih lo intiam ve ngawt mah sela ‘Pachhe kum tiam’ ah bawk an chantir leh hmel viau a ni.

Ka han sawi kual ta duah a, ka’n sawi duh ber zawk chu kum thar a ni emaw, kum laihawl a ni emaw, eng hun pawh ni sela kan tun dinhmun theuh atanga hmasawn tur hian tupawh hi kan intiam thei a, chumi ti hlawhtling tur chuan midang nilovin keimahni ngei hi kan pawimawh a ni tih hi hre thar leh ila. Kan hmalam hun, kan future tur hi keimahni kutah hia thui tak a innghat in, tun dinhmuna kan thil tih, kan rilru puthmang leh kan awmdan hian nakin zel a kan hmalam hun a kan nihna leh kan dinhmun tur hi a hril a ni tih hre reng chung in tun kumtharah hian hmasawnna rahbi engemaw tal rap tur a mahni intiam a, chumi chu ti hlawhtling tur a theihtawka Pathian tan pawh a malsawm tlak tur a bei a, an sawi ‘Pachhe kum tiam’ anga ti zuzi mai lova beidawng lova, hlawhtling ngei tur a bei turin he ka thu ziak tlawm te lo chhiartu zawng zawng te hi ka rawn sawm che u a ni e…

KUMTHAR CHIBAI VEK ULE.

BigDaddy Hmahmatea

Kulikawn

TIHDAMNA MAK

$
0
0

TIHDAMNA MAK
****************
(Sermon lam a ni lo)

Kumthar kan lo chuangkai chu a ni leh ta reng mai a, kumhlui kalta kha engtinge kan hman chu keimahni teuh in kan hre tlang anga. Kumin chu kumhlui aia tha leh hlawk zawk in hman tum theuh ila tih hi kan thu inchah hmasak ber atan ni se. Tun tum atan chuan doctor te damdawi tel lova tihdamna chungchang hi ka’n thlasik mau puah pui ve leh pawp mai teh ang. Hetiang lampang sawi zau deuh hian tlem a kan Mizo Kristian inti fekfawn deuh ho hian lo helh deuh thin an awm avang hian sawi chi a ni ang nge nilo ang tih hi ka ngaihtuah nasa ve hle a, mahse hriatzau nan pawh atha ve hrim hrim a ka hriat avangin a him tawk chin ni a ka ngaih ka rawn ziak ve tawp mai dawn a ni…

Mizoram ringtu ‘inti’ tamna ram, tawngtai damthei ni a an sawi hlek chu ‘fanghmir chithlum hmu’ ang mai a kan bawr luai luai zel na ram angah te hian chuan ‘inti’ zawlnei leh ‘inti’ tawngtai damthei hi sumdawn nana hman tham zet hi an kuh ve tul reng a. Mar deh thiam, mi zut dam thei inti lah an tam nangiang, lo zut fair lo fe fe tawk lah an tam bawk. Mi zut dam thei ka hriat pakhat pawh hmeichhe damlo hmeltha deuh a zut tur chu an chungah a bawh deuh kher zuk han ngai tlat pek a mawle. Eng thlarau tak ni ang maw?! Hetiang ang lampang tihdamna hi chu khawvel hmun dangah pawh hian an lo buaipui ve nasa tho mai. Tun tumah hi chuan tihdamna chihnih PSYCHIC HEALING an tih leh BIOFEEDBACK SYSTEM an tih chungchang hi kan rawn thlur deuh thung dawn a. A tawp lamah atak a ka thil tawn ka rawn zep tel ve thung anga. Heng tihdamna chihnih te hi medical scientist ten an pawm loh ve ve,mahse tawngtaidamna kan tih ang deuh a ataka thil thleng si a ni thung.Tin, hetiang tihdamna hi hmanlai India rama an tih dan atanga rawn in tan chhuak a ni tih hi kan zep tel hmasa leh zauh phawt ange.

PSYCHIC HEALING: Psychic Healing an tih ah hi chuan damlo kha mi tihdam theihna nei khan a khawih emaw, a lu chungah kut a nghah in emaw, eng tin tin emaw a an sawngbawl kual vel khan kha damlo khan a lo dam phah ta thin a. Hetiang tihdamna hi Kristian sakhuaah hian a tam em em laiin sakhaw dangah leh hnam mawl kan tih ho zingah pawh hian a awm ve tho mai a. Mithiam ten research an neih naah pawh sakhaw hrang hrang ami mi tihdam theihna nei hi an hruai khawm a, anmahni sakhaw vawn lai ami nilo sakhaw dang ami theuh damlo lakah tihdamna hi an thawh tir a, a tam zawk chuan an sakhaw pui te nilo pawh an ti dam tho mai. Hetiang hi New York University a an profesror Dr.Dolores Krieger chuan enchhinna a neihah chuan mihringa haemoglobin awm leh Hindu ho in mihringa nunna thahrui awm an tih ‘Prana’ hian inan na lai a nei a, chumi chu mi tihdam theihna nei te atanga thahrui engemaw (energy) chhuak khan damlo nunna thahrui ‘prana’ chu engtin emaw tak zuk ti danglam in an natna ata damna a pe thei a ni tih a hmuchhuak ve tlat.

BIOFEEDBACK SYSTEM: Biofeedback System ah ve thung chuan damlo kha an taksa hnathawh hrang hrang ngaihtuahna hmang a control dan an zirtir phawt a, an blood preasure te, an body temperature te, an muscle contraction te leh an lungphu chen a thunun dan an zirtir phawt a. Chutah damlo chu an taksa awm hahdam tir a, an marphu, an lungphu leh an body temperature te ngaihtuahna hmang a ti hniam turin an hrilh leh a,chutah hahdam ‘relaxed’ taka an awm hnuah damlo chu an natna chu radiation in a zuk chhun a, chu a natna lai chu zawi zawi a lo dam tial tial angin an suangtuah tir ta a. Hetianga vawi tam tak an tih hian an natna chu a lo ral ve tial tial thin ani. Hetiang anga natna enkawl hi ‘Biofeedback System’ an ti a, a bik takin taksa a bawk (tumor) awm enkawl nan a tangkai hle a ni an ti. Mahse heng natna enkawl dan chihnih kan han sawi tak ‘Psychic Healing’ leh Biofeedback System hi Medical scientist ho chuan a thawh tak tak hi an ring lo hle thung a, chutih rualin mi tamtakin an dampui ve tlat tho mai.

KA THIL TAWN VE THUNG: Dt 26th October 2010 zan dar 1 velah chuan ka khua hi a rawn sik hluah mai a. Khawsik satliah leh tlun satliah tih mai mai ah hi chuan ka chhungte hi ka kaitho ngai lem lova. Mahse hemi zan hi chu ka awmdan a diklo riauva ka hriat avangin leh ka tlun nasat em avangin ka chhungte mu lai chu ka kaitho ta a. Ka taksa zang zawng hi ka tha chhungrilah hian pawt tu awm ang mai hian a na em em mai a, min pawt kawm ngawng ngawng mai a, ka pa te leh ka fapa te ho chuan min han hmet laih laih a, mahse awmzia a awm thei lo. Chutiang chuan rei fe ka awm a, tih ngaihna tak kan hriatloh avangin ka nat deuh a a tih thin dan pangngaiin ka pa chuan ka lu chunga kut nghatin min tawngtai ta a. Hemi hnu rei vakloah chuan ka taksa zawng zawng chua zeng ta vek mai a, ka kut hmawr leh ka lu bak ka ti che thei ta reng reng lo mai. Manganthlak tak hi a ni tawp mai a ni. A tukah chuan Civil Hospital ah min phur phei a min lo admit nghal a, investigation an han ti char char a, ka kal (kidney) chuan hna a lo thawk hauh lo mai tih an hmuchhuak ta a, kal tlak tur min ti ta mauh mai le. Kal thlak hautak zia chu ka hre chiang, kan thianpa pakhat pawh a pa a kal a pe tawh, an in sen hnem zia pawh ka hriat pui, rilru chu a va hah duh bat bat tak em. Tichuan chhungte ho kan hrilh kual zung zung a kal min pe thei tur te, senso chhungkua a thawh khawm dan tur te chu chawplehchih chuan an rel ta chuk chuk mai le.

Hetianga kan buai kual kan buai kual lai hian nikhat chu pa pakhat hi a rawn kal ta hlawl mai a. Hepa hi tunge anih ka hre ngai lova, amah pawhin min hre ngai hek lo. Kan ward ah chuan Aizawl South lam mi, rawn dah luh thar deuh la tlangval thalai tak, taksa che theilo tiin a rawn zawng tawp mai a. Kei lo chutiang midang an awmloh avangin keimah chu an lo kawhhmuh ta a. Ka bul a rawn thlen chuan min en vang vanga, “Khawi maw, i ban ka lo en a,” ti a. Ka ban chu a en a, “Ka mumanga ka hmuh ngei kha i nih hi” a ti ta a.

Amah chu han en reng reng pawh hian veng changkang tak atanga rawn chawr chhuak anilo tih hi a hriat ngawih ngawih mai a. Secondhand kamis tial leh Jacket, kawngkama an sale a hmuh fuh niawm tak leh secondhand kekawr a ipte hmalam khamphei ngat hi a rawn ha a, Bata silipper hlui lampang tawh fai em em lo hi a bun bawk a. A ke-thiah han en in pheikhawkpum chu a bun tam vak lo tih chu a hriat mai bawk a. “Pathianin nangmah zawng chhuak a tawngtai tur che in ka mumang lamah zan hnih ngawt min lo hrih a, tawngtai mi pawh ka ni lova, chhung inkhawmah takngial pawh hun ka hmang ngai lo. Mahse ka hmuh dan a chiang em mai a, ka ti hlawhtlinglo ngam lova ka rawn kal tawp mai ani,” a ti ta hlawl mai a. A hming leh veng te kan zawt a mahse a sawi duh lem lova. Tichuan min tawngtai ta a. Tawngtai ka hriat zawng zawng ah chuan a la thiamlo ber awm e, “ Aw Lalapa hei ka mumanga min hrilh chu ka zawng chhuak a , kan unaupa hi i tihdam dawn avangin lawmthu ka hrilh a che. I mi tirhna chu ka ti hlawhtling e, a bak chu min tir tawh suh ang che…Amen,”  hei zawng hi a tawngtaina chu a ni, a tuihnang lo kher mai…Kan mihlim nuho changsang deuh pawh lo awm ve se , han ‘Amen-het-chhet-det-det…’ na tur chance eih hi an nei hman lo hrim hrim ang, chutiang khawp chuan a mawlmang a a tawi a, mihring taka thlir chuan a ropui lo bawk.

A mumang te chu ka zawt a , a sawi tha duh lem hlei lova. Tichuan chanchin chiang pawh zawh tur awm lo chuan a kal bo leh ta mai a. A hnu lamah pawh vawikhatmah ka hmu leh ta lo a ni. Hemi tuk atang hian ka zung tha theilo chu ka lo zung tha thei tan ta a, tin ka taksa pawh chu a rawn che tha ve leh tan ta a. Doctor te pawh chuan  mak an ti viau mai a tichuan ka zun leh thisen vel kal(kidney) function vel chu an en tha leh ta vek mai a, ka dam chu a ni ta der mai a kar khat chhung lek in kal thlak ngai an tih kha ka dam fel der a damdawiin atang chuan ka chhuak leh der mai a ni.

Kan naupan lai hian kan vengah hian Pi Laibati kan tih kan thianpa nu tawngtai mi hi a awm a, mi pawh hian an rawn in an ko ve nasa viau thin a. Ani tihdan phung chu a dang deuh a, damlo kha a tawngtai a tichuan a tawngtaina atang chuan damdawi chawh tur a lo lang a chu chu a chawh a an dampui tlangpui thin a. Kei pawh hi naupan lai atanga hrisel lo tak mai ka nih avang hian engemaw hlekah chuan kan ko a min tawngtai a damdawi min chawh a ka dam ve mai zel a. A damdawi min chawh erawh tunhnua ka’n ngaituah leh hian a natna nen khan a lo in tu-ha lo thei khawp mai a. Khawsik tlun hluah hluah te kha vitamin-C te an chawh tlat mai a, mum-uk kha a uar hle bawk a mahse a natna nen in mil lo deuh deuh a chawh pawh khan kan dampui ve zel hlawm tho thin tlat.

Henghi ka’n sawi kual duah nachhan chu engkim hi Pathian siam Pathian atanga chhuak kan ti a, a dik pawh a dik pawh a dik reng a. Pathian in mihring a siam pianken ah hian engemaw thiltihtheihna riau nei bik ‘Psychic Energy’ nei chak bik hi an awm tlat mai a. Hei hi Pathian in a mihringa a bika a dah a ni ve tlat. Mi tihdam theihna nei kan tih te pawh hi hetiang ‘Psychic Energy’ chak bik te an ni ve mai a nih hmel khawp mai a. Thil dang dang mak tak tak tithei pawh an tam hi. Mi thenkhat chuan heng te hi Kristian sakhaw chhung ami anih chuan Pathian hnathawh ah emaw Kristian sakhaw pawn ami anih chuan Setana  hnathawh ah emaw an ngai mai a. Thenkhat erawh chuan chutiang lam ni kher lovin ‘Gift of Nature’ a ni mah zawkah an ngai ve thung. Medical science lam chuan hetiang ‘Psychic Energy’ tih vel hi a tak tak awm theia an rin loh laiin a awmlo tih pawh an prove thei bik chuang tlat lo.

Kei ka ti ve thin a heng ang tihdamna ang chi tawngtai damna kan tih ang chi te, a tira ka’n rawn sawi Psychic Healing leh Biofeedback System ang chi te, Kristian sakhaw chhung ami ni kher lo hnam mawl ho leh sakhaw dang zinga thihdamna ang chi te thleng hian kan Pathian ropui zia leh a thilsiam mihringte a lo siam ropui zia te, A themthiam zia te tilangtu leh puangchhuak tu tha tak a ni ka ti ve tlat mai a. Heng ang thil atang te a kan Pathian ropui zia leh thiltihtheih zia te kan hmu thiam chuang lo anih chuan keimahni lam zawk hi kan in emfiah fe chu angai ve a nih hmel khawp mai.

BigDaddy Hmahmatea

Kulikawn

Thlipui vawt!

$
0
0

Kar hmasa khan kan awmna Frederick, MD leh Washington metro area chu khua a nuam ngang mai. Nipui thlen hma chapchar hunlai ang boruak vel a ni hial awm e. January ni 5, 2014 khan a vawt tawh viau nangin lo thleng mek hmahruai lek ala ni. January 6, 2014 zan aṭang erawh kha chuan a dan a dang ta zar thung! “Polar vortex” an tih mai, polar hurricane an tih bawk, thli vawt tak mai chuan North America a rawn tuam chhuk ta ṭuam ṭuam mai a ni.



Kan hriat angin North Pole-ah hian thlaruk khua a thim ṭhin a nih kha. Chutih lai chuan boruak tilum thei nizung a awm loh vangin a vawt zual em em ṭhin a, chumi tizual tur chuan khawvel vir rualin chulai boruak chuan North Pole chu a vir pui mup mup mai ṭhin a ni. A changin, a bik takin polar region/frigid zones a vur awmte chu a tuiral tam changin chulai a thli vawt vir vut vutte (Polar Vortex) chuan anawmna an chhuahsan ta ṭhin a, tunah hian North America a rawn tuam mek a ni.

Chicago velah chuan an thli vawh zawng chu -35.F a tling a, kan awmna khua Frederick, Maryland state-ah pawh ka ziah mek lai hian pawn thlivawh lam chu -12.F a tlingin, kum 20 chhung a a vawh ber ala ni nghe nghe awm e. Hmun ṭhenkhatah chuan vur surin feet 3 te a tling a, kum 100 chhung a a vawhber ṭumte, kum 40 chhung a avawh ber ṭumte, chutiang chuan a hun danglam mahse, an mahni record breakna hmun a tam kher mai. Tui chhuanso hlim pawn a an thehchhuah pawhin vurah a chang nghal thei hial a ni.

Midang lak:

Han sawi belh ta mai mai ila, khawvawtah hian inthuam lum a pawimawh mai a ni lova, inthuam lum dan dik a pawimawh tel em em bawk a ni. Mizoramte angah chuan hetiang khawvawt hi kan pi leh pute chanchin kan hriat theih chinah kan la tuarlo a ni maithei. Chumi vang chuan kan ngaihthah erawh a ṭhain ka hre chuang lo thung. Fire & Rescue lam a min zirtirna dan angin thuamhnaw lum hak dan kan ziak tel ang e:
Vawt lutukah hian thuamhnaw chhah tak tak ha nghal lovin, chhah lutuk lo thuah thum emaw a thuamhnaw hak a ṭha hle. Thuamhnaw chu thuah thum (Layer 3), base layer, insulation layer, leh protective outer layer ah ṭhenin, a hnuaiber-ah chuan polyester, nylon, spandex, leh lycra te hi a ṭha a, a dawt lehah chuan lum kaltlang theilo tur chi hak tur a ni. A chungberah chuan cotton hak pawh a pawi tawh lo. Cotton hi khaw vawt lutukah chuan taksa dep a hak chuan hnawm a khawl a chumi chuan taksa lumna a tih hniam chak theih em em avangin a ṭhalo thei hle a ni.

Hriat chian duh tan:

http://www.cnn.com/2014/01/06/us/polar-vortex-explained/

AUKHAWK LASI

$
0
0
NGAIZEL AUKHAWK<br />
**************<br />
Helai hi Ngaizel petrol pump thlen hma khampang kha a ni a. Tunhma chuan han au ila a khawk ruak ruak thin a, mahse lung an lak velnaah a ti khawk tu lai ver an hal chhe ta a tunah cuan a khawk thei tawh lo. Kan Mizo ziaktu hmasa Lalzuithanga'n AUKHAWK LASI tih thawnthu ngaihnawm tak mai a lo ziah ami kha a ni. Tunhma chuan helai hmun velah hian lasi te an awm thin ni in an sawi. Nokia N8 12Mp
AUKHAWK LASI
************
Ngaizel Aukhawk Lasi chanchin leh a behbawm.

Aukhawk an tih hi thangthar hre phalo kan tam viau tawh in a rinawm a. Sawmi Ngaizel Petrol Pump thlenphei hma kawng chhak lam khampang saw a ni a, hmanlai chuan han au hian a khawk ruah ruah thin a, chuvanga aukhawk ti a ni a. Mahse Ngaizel a lung an lak thin lai khan a ti khawk tu ber lai a kha an hal chhe ta daih a tunah chuan a khawk thei ta lo a ni, a uiawm khawp mai. A khawk theih hun lai hi kan hre ve pha a, chawlhni tlai vel hian kan va phei a, kan han au vak a vawi li vawi nga te hi chiang deuh deuh hian a khawk nawn awn awn mai thin a ni. A engemaw rapthlak duh ve phian mai lehnghal. Tunhma keini hriat ve phak hma, hemi Ngaizel kawng a motor kawng a la tlang hma daih hian helai Ngaizel aukhawk an tih velah hian Lasi an awm thin a sawi a ni a. Ngaizel an tihnachhan tak hi ‘Ngai’ kung hi a tam thin vang a ni a, tunah pawh hmuh tur a la awm zeuh zeuh saw.

Tichuan kan thupui lamah lo lut leh tawh ila, hmanlai deuh chuan Ngaizel kham pheiah hian Lasi hmu te leh lasi thawm hria te pawh kha an lo awm fo ni in rual u deuh te chuan an sawi tlat mai. Zan tlai deuh a kawng kal te hian khampang chhaklampanga hmeichhe nui ri awr awr te, tin, inbe mawl mawlh ri ang te hi an hre thin a. Mahni a kawngkal chhaklam khampang atanga an hming a an lo auh tak lawng lawng te pawh an awm fo ni in an sawi bawk. Thenkhat te phei chuan umphak theih chuiah si lo a an hma lama hmeichhe kal te an hmuh thin bakah khampang ngai kunga nula thu te pawh an hmu thin ni in an sawi bawk. Tin, Ngaizel khampang velah hian tau meichher chhi te pawh kha an hmu nasa hle thin a ni awm e.

Ngaizel phei khi tunah chuan in a awm khat deuh ta vek mai a. Kan hriat ve phak chinah pawh in saktheina awm ang turah kan ngai ngai lo kha ni ni ve thin a. Mizote hi khampang a in sak hi kan huai riau mai a, ‘kham huai’ hi kan ni hi a ni ngawt tawh mai a. Tunhma motor kawng te a la tlang hma kha chuan Ngaizel phei vel hi chu la ngaw ve tak mai kha a ni a, heng Lasi leh ramhuai tih vel lam pawh hi lo awm ve pawh ni ta se a awmlohna pawh kei chuan ka hre mang hauh lo mai.

Ngaizel phei chungchang han sawi takah chuan mak ve deuh mai chu kan tlangval chhuah chhoh tirh lam hian kan veng kawn phei velah hian zan lamah hian kawngdung a thut hi kan hrat ve viau thin a. Khang hunlai kha chuan nula tlangval ‘chance’ nei duh te hian Ngaizel hmun fal lam hi an pan chawk thin a, enthlak tur pawh hi an awm ve deuh reng thin a ni. Zankhat chu kan thianho hian kawnah kan thu a, zan dar 7:00 bawr velah hian mipa leh hmeichhia scooter a inphur hi Ngaizel lam pan hian an rawn tlan phei a, kan lo chhaih fiam dar dar nghe nghe a, kan ngaihsak zui lem hlei lova. A hnu deuh fe ah chuan an pahnih chuan hlau em em mai hian Ngaizel lam atang chuan ke hian an rawn tlanchhe phei a, an scooter pawh chu an rawn tlansan daih mai a. Kan bul an rawn thlen chuan min lo pui te u hi an rawn ti tawl mai a. Chanchin kan han zawh chian chuan khatia hmun fal lam an pan kha Lungpui-chawlhhmun an tih thin bulah sawn kawng thlanglamah tawm fal an tum chu an scooter an stand zo chiah tih chuan kawng thlang atang chuan mihring ang tak mihring nisi lo meng sen rum mai hmul dur mai hi a rawn vak chhuak chu an lo hmu chu lo ni in. An hlau lutuk chuan an scooter pawh chu la hman tawh lo in an rawn tlanchhiat san a ke in an rawn tlanchhe thleng zak chu lo ni in. Anmahni an let leh ngam tawh bawk si lova an scooter chu kan va lak sak ta ringawt a. Engmah phei chu kan va hmu ve ta chuang lo a. Hemi zan hian thla a eng hle nghe nghe a. He an thil hmuh hi eng tak chu ni ang maw.

Ngaizel Aukhawk Lasi chanchin hi ka hre thui vak lo khawp mai a. Pu Lalzuithanga ziah ami lah kha thawnthu anga tan a a ziah anih avangin han rinchhan chi a ni chiah mang si lova, mahse helai Aizawl chhung ngei a hetiang lam thil sawi awm ve kan neih ve chhun tlemte te zing amia nih avangin tangthar(han ti ve leh chhawng ila) a la hrelo te tana han chhawp chhuah ve hrim hrim ka duh avangin ka hriat ang chhun chhun ka rawn ziak ve a ni e.

*A thlala ami hi tunhma Aukhawk an tihna lai zawn thin chu a ni a, mahse a ti khawk tu ber erawh a awm ta lo. (Keima lak a ni e)
BigDaddy Hmahmatea
Kulikawn

KUMHLUI MUAL LIAM TUR HI

$
0
0

(Tlai khawhnu ah chhuahsak tho teh ang -Vaiva)
KUMHLUI MUAL LIAM TUR HI
*****************************
Ngaiteh kumhlui mual liam tur saw
A kal mek auh din rual lohvin
Kan nundan zawng chitinrengah
Khuarei a chan pui tur

Hei kumin 2013 chu a lo ral dawn a ni leh ta reng mai a. Mahni hun hmandan te han thir let chuan a mihring ve ta na na na chu lung han ti leng vawng vawng tur te pawh tawn chang te a awm ve nawk tho mai a. Chutih lai erawh chuan mahni mimal takah phei hi chuan kha hun kha rawn inher chhuak leh se aw han tih vawng vawng tur ka neih phei chu ka hre lem hlei law. Ka rawn sawi duh tak pakhat chu tu pawh mai hian kum tawp a lo thlen hi chuan kan hmalam a kum thar lo awm tur thlir leh hmuak hian kan hun hi kan hmang thin a, kum thar a tih tur eng eng emaw te kan in tuk in kumhlui thlah zan hman dan tur tih vel bawr ah te kan rilru ngaihtuahna kan seng nasa viau thin a, tin, kum thar lo awm tur atan eng eng emaw te pawh kan plan ve nasa thin a. Kei ngei pawh hian kumthar atan eng engemaw plan ka nei teuh mai a, nupui neih te pawh ka plan a, neih tur hmuh leh hmuh loh te chu thu dangah dah ta ila. Chutiang chuan hmalam hun thlir in kan hun kan hmang thin a, amaherawhchu kan hun kal tawh, kum hlui a kan hman ral tak lam erawh hi chu tu vak mah hian kan chhui let kan chui let in kan dawn kir vak ngai lem awm love.


Mahse, in ti teh ang, kan hun liam tawh hnu min ngaituah let tir a, hmalam hun min thlir tir vawng vawng tu hla hi tha deuh mai kan Mizo hla-ah hian kan lo nei reng mai a. Hla hrim hrim hi Mizo hla-ah pawh hmanlai deuh, Pi Lalsangzuali(RIP) hla kan tih ang chi te phei hi chu ka ngaithla tam lo in a mawi tih pawh hi ka nei tam lo khawp mai a. Diktak phei chuan Pi Lalsangzuali hla ngat phei hi chu fiamthu a ama zaidan zir pah vel a tawi te te ka hriat bak hi hriat pawh ka nei tam lem lo khawp mai a. Mahse, kumtin mai a kum tawp apianga lo lar thar leh thin a hla pakhat ‘Ngaiteh kum hlui mual liam tur saw…’ tih hi chuan ka ngaihtuahna a ti thui fo thin. Kan Pathianthu chuan rorelna ni ah chuan mitin kan thiltih ang zel a rel saka akan awm tur thu chiang takin min hrilh a. Kumin ral ta a kan thil tih zawng zawng te kha chhinchhiah vek an ni dawn a, chu chu lei leh van Lalber Siamtu Pathian hma a kan din hunah chuan angai ngai a phawrh chuah a la ni dawn a ni. Tu pawh mai hi kan la thi dawn a, tumah hian kan thih hun tur hi kan hre miah lo lehnghal a. Kan thih hunah hian kan thlarau hi rorelna hmaah a ding nghal dawn nge, Lal Isua lo kal leh hnuah kaihtawh a awm in rorelna hmaah mitin te hi kan ding dawn tih lam a hun thu vel hi chu rawn sawi ka tum a ni lem lo a, hriat pawh ka hre hek lo. Mahse kan thlarau hi rorelna hmaah chuan a la ding ngei ngei dawn tih hi kan Bible in chiang takin min hrilh a ni.

Chuti a nih si chuan kum tluan a kan thil tih zawng zawng, a chhe lam emaw a tha lam emaw pawh nise, kan tih tawh chu kan tih tawh a ni a, koh kir theih a ni lo a, siamthat leh theih pawh a ni hek lo, hun hian tuilian angin a liam pui zel mai a ni a, chu chu chunglamah khian kimchang tawkin an lo chinchhiah thlap thlap mai dawn a, chu an chinchhiah sa chu rorelna ni ah chuan phawrh chhuah in a la awm dawn a ni. Tichuan han inngaihtuah let ta vang vang ila, kumin 2013 ral ta a kan thil tih zawng zawng mai te kha van mipui leh lei leh van Lalber hmaah hian cinema ang deuh a chhuah tur ni ta mai se zah pui miah lo in kan en tluan ngam hlawm angem aw??? Kei chuan en ngamloh fe fe tur ka ngah mai a. Nangni enge in dinhmun ka hriat pui hauh lo che u a, mahse kum hlui liam ta chunga mahni thil tih van mipui te leh Pathian hma a zahpui hauh lova confi tawk a en ngam tur chu keini Mizo Kristian ‘Inti’ te zingah hian an tam tehchiam in ka ring lo khawp mai.

Hetiang a nih si chuan rorelna ni ah lei leh van a Roreltu hma a kan din hun tur chu ava huphurhawm dawn in ava zahthlak duh dawn em. Thlarau hian zah a hre ve ngai te anih chuan zak fe fe tur chu kan tam khawp ang le. Kan sawi tawh ang khan kan thil tih tawh reng reng hi engmah hi a tih that in a siamthat theih tawh loh a, hun hian chawp leh chilhin a liam pui nghal zel a, amaherawh chu ti leh tawh lo tur erawh chuan a insiamthat theih thung. Chuvangin he ka thuziak phuailuai tak chhiartu zawng zawng te hian han inngaihtuah vang vang ila, tun kum tharah chuan eng hunah pawh lo thi dawn in, eng hunah pawh rorelna hmaah lo ding dawn ila, kan hun hmanral tak a kan thil tih zawng zawng te kha phawrh chhuah leh an nih a, lei leh van Lalber hma a kan din pui hunah pawh kan thil tih te avanga kan zah lutuk loh nan leh, kan thiltih te kha thiamloh min chantir a, chatuan hremhmun a min nawr lut tu an nih loh nan tun kum thar atang chuan kan nun leh kan hun hman dan te uluk tak a kan Lalpa duh dana hmang theuh turin ka rawn sawm che u a ni e.

I thiltih zawng zawng saw thir teh,
Hun in a liam pui saw.
Chatuan hmun lo thlen khalh tur che
Lal hma a din pui tur…


Dr. HL Malsawma Chanchin

$
0
0

Social Network a vantlang hmuh theih a dah a ni a, a ngaihnawm dangdai em bawk nen ka rawn re-post a ni e:

1. Puitling Sade Sikul ah Ziaktu lian a nia, tun hma chuan report hi a kar leh ah puan thin a nia, a chhan chu inkhawm kan tam in report pek hman ngaihna kha a awm lo a a chang chuan Puitling Report choh an puang hman tawk thin a.

Kohhran pawn a ruattur dik tak an han ruat ta a lawm le….. Report puan hman loh lai khan enge an tih tih zawk tur khawp khan an hneh zeih zeih khawp mai a. Puitling mai nilo Naupang Sande Sikul thawhlawm zawng zawng, kal zat nen lam a puang hman mai pawh a ni lo….. Report kimchang kha a pe hman vek a, Kar leh Dept hrang hrang a hun hmang tur nen lam a a puang hman pawh pui tak kha a ni tawh….

A ni chuan chu mai chu duhtawklo khan, Inkhawm zat kha hmingziak a tanga % nen lam leh, thawh lawm kan thawh kha mi 1 in a a thawh zat % nen lam an puang hman ta bik bik thin kha a nia, pui tak a ni pui tak…..

Chutah Kohhran in Roa rel sual, nupui pasalte thisilo a then a midang neite chu Tunkum kohhran rawngbawlna ah chuan tello se tih an lo pass…

Vanduaithlak takin a ni kha nupui a lo thlak ve khang lang si, a chawlh a ngai ta, kohhran chuan Missionveng Upa Min Chanchin ngah ve tak Upa Huala chu kohhran thurel han hrilh mai tur chuan an tia….

Upa Huala chuan Hotuten in tih chuan a ni mai a lawm a han tia, a han hrilh ta ngei bawk a…

A ni chuan a lo la zam thiam khawp mai…… Rang zet hian Pawi lo, pawilo, mahse kei ai a tha chu in hmu chuanglo ang a lo ti.

2. Thlalak hi an tui mai mai khawp a, Assembly ah Speaker ho in MLA thar ten
thla an la dawn a, an din dan te leh lak dan tur te I&PR lo pui tur in ruat a nia, II&PR ho khan tunge thu se, tu nge tlar hnihna ah ding ang? tunge a tlar tawp ah ding ang, nikum ah darkar khat dawn kan in rem fel a a zahthlak tih te kha an rel an rel a, a ni a va tel ve…… kah tiang mai mai chu ka kut ah dah vek ru, in lo kal pawh a ngai kher lo ang a ti sam et a.

An han la tur tak tak kha chu Governor, Speaker leh CM te kha an thutna tur ah a hruai thlap a, a bak zawng Minister te kha chu Sir pawh Sir lemlo khan an hming khan a ko zung zung mai a, nang chu tah nang kha tah a ti zung zung a, I&PR Director khan va hrilh ru in Sir te kha ti ve tal la a va ti kha, a ni chuan ring leng lawng in TUN ANG AH LEH ZEL KAN SIR TE CHUAN THLA KAN LA HMAN NANG, Beram ang a khalhkhawm an ngaihlai a nih hi…. Saw RAMHLUNA (Amah Faktute a a memberpui) te pawh saw a a din mai mai saw…..

Minute 5 chhungin a rem fel vek hman a, minute 10 chhung in an zo hman vek.

3. Higher & Technical Director Lal zia an sawi te kha a dik a sin aw…….

Directorate dang ah te hi chuan Jt Director pahnih khat an anei a, Dy Director pali nga vel an nei leh a, Asst Director pali nga vel bawk an nei leh a, Dist 8 ah Dist Officer leh an Asst te nen Gazetted Officer hi 40 bak hi an nei ve lo a….an in ti lal ve mai mai a…

kei chu ka Directorate hnuai a mi chiartello pawh hian College Principal zawng zawng hi Jt Director tlukthiau mi 15 vel ka nei a, Principal pakhat hnuai ah Leturer Gazetted Officer thiau 20 bawr an awm leh a….. Ka Directorate chhut tello pawn ka hnuai ah Gazzetted Officer hi 200 chuang an awm hrim hrim..

kan zing bazar te hi min Sir tu an tam lutuk a chawhmeh pawh hi tlawm kan dil ve hman hlei nem, Eng zat man nge han ti ila tu ten emaw min lo wish hman zel a, Rs 10 a Good Morning tih zel a ngai a a ti.

4. Tuikhuahtlang Kohhran Preaching Station hawn dawn khan Zaipawl neih ve ngei kha a rawt a, a mah kha conductor a ni bawk a, kan zai tak tak na ah khan a Conductor ber khan Camera kha a awrh ta nulh mai a…..

Hlauh ang ngei in min vai zai ta maw tih ah a kut veilam a Solfa vai chung zel in a kut dinglam chuan thla an la ta cher cher mai a nih kha…. Insum hi har tak a ni… a ni lah a uar tawlh tawlh Camera kha a la bih ta deuh deuh a, a click zet zet a, a veilam khan solfa kha a vai uar phian bawk sia…..

Inkhawm ban ah kan chhal luai luai a, a ni lah chuan I kut dinglam in a tih a veilam hriattir loh te hi kristian te tih dantur a nia, in rin a tlem a nih kha, kei ka buai reng reng hlei nem… Kan tlangval lai te chuan Chaw kan bar te hi kan veilam hian kawngka bul a sava rawn fu zeuh pawh kan perh thla nalh nalh thin tikhawp chuan kut dinglam leh veilam hi ka hmang hrang thiam a ti.

5. ?hâl châr lai a ni a, Aizawlah tui harsatzia an sawi luih luih tawh a, a thenawmpa-in, “Pu HL, tui hi in harsa ve viau tho lo maw?” a han ti dek dek a. Pu HL-a: “Harsa teh suh e a! Tunah pawh kan awmpuite’n an inleihbuak chhawk ngat ngat!”

6. Rei-ek khaw daiah kawngsira tui an in dawn a, a thianpa chuan, “Pu HL, hei a in tlak meuh ang maw?” a ti a. Pu HL-a: “Ha ha, leh mai mai thin a, intlak te chu sawi loh, tlemin chawk nu deuh ila, in nuam tawk vel a ni a,”

7. Dy Director a nihlai khan Jeep hring kha a kawl thin a a kawl rei bawk a a hne ngang a niang, Jt Director kha a damlo a a na viau tawh tih ah khan a zuk kan thin a a hawn dawn a piang khan GYPSY hi lo ti fai viau ru zuk ti ziah pek a.

8. I hlawhtlin na thurk minlo hrilh an tia…… Ka naupan lai a tangin Mitek thi thawt thawt khawp in lehkha ka zir a hlawhtlinna chu a awm mai, a ti sam et.

9. Bishop Stephen Rotluanga AR Lammuala ordain a nih dawn khan usher turte kha briefing a rawn neihpui a, “Ka ruahman anga in ti a nih ngat chuan felhlel leh phuailuai taka tih luih ?alh pawh tum ula, in hlawhchham ang”

10. A letter head te kha a pui mai mai a sin, a veilam zawng hi a nihna in a khat thla vek….

Dr HL ………..
Jt Director H&TE
Mizoram in a in tan ve a, a chhuk zel a chhuk zel a

Secretary
Mizoram Badminton Association a ti thla zel a, a tawp lam ah chuan

Secretary
Missionveng Puitling Sande Sikul ……….

a tlar thla duat maw le….

11. An kawmthlang ah sawn a hmingpui Revenue a thawk a awm thin a (tun ah a la awm em chu ka hre tawhlo). Revenue a thawk zawk zawng si kha a lar zawk kha an kawhhmuh leh thin sia…. a ni pawn kei chu ka nilo e in hmuh duh, kawmthlang a ka hmingpui khu Revenue a thawk chu a ni e te hi a ti duh der tawh thin si lo a….

Enge ni???

Kapu, Kan ram/huan teh tur chuan kan rawn lam che a…..

Rang fe hian Vawin chu ka hmanlo, naktuk ah naktuk ah hi a lo ti ziah thin a.

A tuk a an kal leh choh hian a mah a nihloh thu leh a kawmthlangpa a nih zawk thu hrilh pah chuan Miin a in luh dawn in an kawngka lu chunga an hming tar hi en thin ta che u, In hmuh duhpa khan Dr a dah pha ve a mi hi a lo la tihkhum zek zel..

12. Inleng pitar : Reiek (Englova te khua) kal kan duh a, kawng kan hrechiang silova, bo te pawh kan hlau a nia….
Englova : E mai mai. Engahnge bo te in hlauh. Maubawk kawnah khuan chhuk ula, in mi hmuh apiang chu Reiek kal tur vek an ni ang

13. Inneih thlalakah a tel ve a ngai ta si a, kan thianpa a hmehtir dawn a, “Ka camera ang hi India ramah 2 chauh a awm a, pakhat zawk chuan a tibo tawh lehnghal. A tha lutuka hmeh thiam loh a awm thei lo. A fiah loh dawn ai chuan a per lo tawp mai ang.” a ti ve tlat.

14. In nuam leh nuamlo hriatna chu,varanda ah hian han dak chhuak ila,Biakin panga tal hi alang ngei ngei thin a. .ka in ah khian han dak ula. . .Biakin sawm alang thei a.

15. Thil ziah lawk tur a nei a, a indap a, pen a lo pai lo palh hlauh mai a. Ka pen hman min dil dante chu, a dangdai ve khawp asin, “I pen ka lo hmang,” ti tha ve mai mai ta lo chuan, “Aw, Mizorama pen ngah berin pen ka’n pai loh tlat chu, khawi i pen kha ka lo hmang mai.” zu han ti kher a!

16. HL VRS CBM

Dr. C. Biakmawia hi thlalak lam tui hmasa a nih ve tho hi. Tunhma khan inneihna lamah te pawh thla a la nasa a. Pastor-in innei te engemaw a tih lai a, a lo lak hman loh chuan, “Ngawi rawh lawk, ngawi rawh, han tih that tir leh teh ” te a lo ti mai thin a. Still vek an hmang a, hmeh fuh angaih thin viau kha…

HL Malsawma chuan, ” Biakmawia te zawng, Thla la thiam chi an ni lo, an zakzum em mai” a ti! HL a zawng ropui tak a ni…ha ha

17. A hmangaihna faktute Re-union emawni an neih a, Video vel an siam vak khan, HL-a hian Laltluangliana lan ve a phal lo..ha ha

18. India Prime Minister zak hnuai a lut hmasa ber ka nih hi.

19. H.L-a hi Delhi-ah a zin dawn a. A fate chuan thil an chah a. An chah hnem a ti deuh nge ni, “in duhloh zawng sawi ula, in sawi loh zawng ka lo hawn ang”…ha ha

20. Thenzawl conference dawn khan, Ushering lam ti tura sawm an tum khan, lo leng rawh u, VIP treat-in ka lo treat ang che u a ti a, Thenzawl lam organizing commitee te chu a office-ah an va leng ta a. Chawhnu pum an inkawm a. Inleng dang office dawrtur pawh a hnar tir vek a, VIP inleng a nei a tih tir vek..
2004 atang khan ushering lam lehkhabu ka ziak e, a tia . A la zo em maw ni?

21. ka pu thla hi i la ve ngai mi!!!????…. EEEE!!!! I HNAR KHA BANG TIAT IN KA LA MAI TUR NIA..

22. Kha!! Rs 100 hi keng la Zawngtrah zu lei la..kal kawng a mi i tawh a piang te hnenah Zawngtrah hi tui i ti ve em? ti la..tui ti e an tih chuan Rs 10 zel i pe dawn nia…

23. Pu HL-a bawk hian Tuikhuahtlang ho christmas ruai chaw bang nasa lutuk kha “Kumtharah chuan keiman uluk takin ka hisap anga, chawhtawlh khat chiah bang turin in chhum tawh ang” a ti a, chutiang chuan an ti ta a ni awme. A hnuah miin, “Pu sawm, khami kuma in kumthar lawmna ruaih kha chawhtawlh khat chiah chu emni chaw kha bang ta?” an ti a, a ni chuan rang vutin, “An kham lo nasa” a ti a ni awm e.

24. Pu HL a bawk kha an vawk vulh an talh dawnin an buai lai laih a, an nu hnenah ‘ Nu-i lokal te’ a tia hman lo chung chungin an nu a rawn phei ‘vawk hi i kutzungchal khan kawk la I HI ti rawh a ti a, thuawih deuhvin an nu in I HI a tih lai takin thla a lo lak sak a ni awm e

25. Mathematics ah khan ka tui thin a, vawi khat chu OR nen khan ka lo chhang zo vek mai a, ka dik vek a Mark 100ah mark 115 ka hmu a, mahse Mark 89 chauh min pe!!! tunah poh ka answer paper chu ka la kawl thra thlap …en theihin a la om( Hei hi nimin a a sawi lai a ni e)

26. Mithi ina a thlala tur te kha an pui riap riap asin, thlalatu chu a ko a, kongka bul ah a ding a, thlalatu hnenah chuan ring leng lawngin, a tap lai tak saw la rawh a ti heu mai mawle.

27. Traffic police pakhat pawh hian alo man ve rawk mai alawm le, an hau thiam mai mai khawp a, engah nge min man, in pu pu pu leh hi ka thun anih hi, in thawh ang te hi chu thawk ve duh i la, lehkha zir angai nag, arsi te hi belve dawn ta ila tih pahin a ban chu a chul thla thuak a, helamah tuarh, helamah tuarh a ti mai mawle.

28. Dr. chi hnih (Medical leh Academic) khaikhin te kha a pui asin, Anni ho te hi chu pan tuam thiam mai an ni a, an hming bula Dr. dahloh pawh pawina awm lem lo, keini te hi chu lehkha thiam uchuak vanga Dr. kan nia, Dr. dah loh hi crime a ni a ti ve tlat.

Source: facebook. Social Network. Hairehai

AMERICAN LIFE by Michael Mizo

$
0
0

Zofate zinga US Airforce hmasa ber leh kan neih chhun, MBA leh  US Treasury a hna tha vawng kan neih chhun Michael a article hi khawvel hrang hrang a kan Mizo thalai ten kan tangkai pui ngei beisei in ka rawn post chhawng leh ani e.

Kan Mizo thalaiten lehkha ziak tura min tih hian enge ka ziak ang aw tih ka ngaihtuah a, tichuan ka rilruah “American Life” tih hi a lo lang a. “American Life” chu han ziak vek dawn ila lehkha bu tamtak a ziah theih ang a, mahse chung chu ziak vek lovin, keima experience American life leh thalaite tana tangkai tura ka rinte chauh ka rawn tar lang zawk dawn a ni.

America hi khawvelah ram nuam ber a ni a, a chhan chu a ram a hausak bakah dan hi a that em em vang ni. Civil Rights Act of 1964 hian mi hring inhmuhsit (Discrimination) reng reng hi a phal lova: khawi ram atang pawha lo kal ni mah la, eng sakhua pawh bia mah la, a inhmuhsit theih loh a ni, danin a phal lo. Midang i hmuhsit chuan racist i ni mai. Miin an hmuhsit che chuan court ah i khing thei a, pawisa tam tak i chawitir thei a ni. Hetianga dan tha hi ram dangin an neih ve loh avangin America hi vanram no-te an ti hial thrin. He mi dan avang hian tuna kan president Obama pawh hi president a ni thei a, Obama pa chu Kenya, Africa-a mi a ni a, US-ah University a rawn kai a, Obama nu, American nula nen an innei a, Obama a piang a, chuan a nu nen an inthena Kenya-ah a haw leh daih a, US citizen pawh a ni lo. A fapa chu US president a ni ta daih mai. Hetianga Kenya pa fapa mah US president a nih theih chuan keini Mizo pawh engati nge US president chu kan nih theih loh bik ang! Mizo thalaiho tan i la ang u.

America ka thlen hlim hian American life hi research ka bei a, a chhan chu US-ah kum tluana awm theihna visa ka nei a, American-ho angin chance tha ka nei a, engtinnge American ho hi an nun tih ka hre chak a ni. Khang  lai khan internet te a la that tawk loh avangin library-ah lehkha bu chhiarin research ka nei thin a,  ka research tih naah chuan American thalaiten high school an zawh hnuah College kalna pawisa an neih loh chuan, College kal man tuak turin sipai-ah an lut thin a ni tih ka hmu chhuak a. United State (US) Sipaite tan chuan College a thlawnin an kai thei a, chu bak ah “GI bill” an tih scholarship pawh an nei thei a, sipai atanga an ban hnuah hna awlsam takin an hmu thei  a, benefit dang dang a tha bawk a. Chuvangin American thalaite hi Sipaiah an tang thrin a ni. Kei pawh US ah kum tluana ka awm dawn chuan he ram education neih ngei ka duh a, college kai nan pawisa ka nei bawk si lova, US sipaiah tan ka tum ve ta a. Sipai (Air Force, Army, Navy, Marine) ah hian eng sipai nge tha ber ang tih kan han en leh a, Airforce hi a sang bera, luh pawh a harsa ber bawk. A lutte pawh an changkang ber a, pilot tih loh chuan ral an do lo tih ka hriat hnuah US Airforce-a luh ka thlang ta a ni.

US sipai-ah ka lut dawn tih ka thiante kan han hrilh chuan, threnkhatin min lawmpui laiin, thren khat in min duhpui lo va. Mizo tumah tang an awm si lo va, a hreawm dawn lutuk an ti a, chubakah ka hnathawhnaa ka boss te pawhin “Hna i nei tha sia enga ti nge sipaiah chuan luh i duh, sipaite chu hna nei lo-ho tih tawk alawm” min ti a, hna ka bang tur chu min ui der ve em em bawk a ni. Khang lai khan Bank of America-ah leh Engineering survey office-ah hna pahnih thawkin ka awm a, pawisa pawh ka siam tha ve tawkin, in lei hial pawh  ka tum ve lawk a. Kha tih lai khan pawisa leh hausakna  ringawt chu ngaihtuah ila chuan sipaiah ka tang miah lo vang. Mahse hun lo la kal tur (future) ka ngaih tuah a, sipaia ka luh chuan America ram mi nihna hi  a nghet lehzual dawn a ni tih ka hria a. Tun ah pawh hian ka kalna apiangah US Airforce-a lo tang tawhte  chuan min nel nghalin, mi hrang angin min en tawh lo va. Tin, ka boss te leh, ka hna thawhpuite pawhin sipai bang ka nih avangin min zah der a. Chuvangin sipai bang nih chu America-ah chuan a nuam ve ang reng khawp mai. Chu lovah Sipaia luh chu US sorkar  kan ti lawm a, kan tan pawh a tha bawk a, a lut ve duhte pawh kawng kan kawhhmuh thei  bawk a ni. Sipai-a lut lo tura thurawn nasa tak dawng chunga, US Airforce-a ka lo lut kha ka inchir lo hle mai.

USA hi kan pianna ram a ni lo nain, US sorkarin an ramah awm phalna leh citizenship nih theihna te min pe in – a ram mi ang chhiaha chance min pe hi a lawmawm em em a, US sorkar hnena lawmthu sawi hi kan bain, US sorkar tan thil tha tih sak ve hi a tulin ka hre bawk a. Sipaia tan hi US sorkar hnena ka lawmthu sawi ve dan pakhat chu a ni deuh ber mai. Amaherawh chu US sorkar hnena lawmthu sawi dan a dang dang a awm thei ang a, sipaia  tang lo pawhin volunteer emaw- thil dangin lawmthu a sawi theih a ni. Hna ka interview-naah  “Enga tinge US Airforce ah I luh” tih zawhna ka dawn te hian, “He ram hi ka hmangaih a – America mipui tan thil tha tih ka duh vangin, US Airforceah ka lut a ni” tia ka chhan hian interview tuten min duh sak telh telh thrin a ni. Ram dang atanga lo kal kan nih vang hian, kan interview-na azirin US fak hi a tul a, company hna ni lova sorkar hna tak tak kan dil (apply) chuan US sorkar fak tel hi a tangkai thrin a ni.

MBA hi 2010 khan ka zo va, hna har lai tak a ni nain ka graduate ve leh hna ka han hmu nghal mai chu ka professor te pawhin mak an ti a. Ka hna chu kum hnih chuang ka thawk a, ka thawh chhungin sorkar hna dang hmun sawm velah  sawmna ka dawng a, ka thawk lo zel a, tuna ka hna hi  ka thlang ta a ni.Tuna ka hna ka thawh hma hian online atangin research ka bei a, mi tam tak ka zawt bawka. Chung ka mi zawh American ho chuan he hna kan hmu chu mak an ti ve a, “eng tin nge I hmuh theih bik,kei pawhin ka dila min la lo” an ti hlawm a, kei chuan “Malsawmna a ni e” ka tihsan mai a. Ka hna hluia ka thawh puite leh ka boss ngei te pawhin  mak an ti a, “Hna I va hmu thei em em ve, enge I thuruk (secrect)” min ti hial thin a ni.  Engmah thuruk ka nei lova, kartin deuh thaw bei dawng miah lova hna ka zawn vang a ni deuh ber mai. Ka thian then khat te chu interview vawi hnih-thum an kal a, hna an duh zawng an hmuh loh chuan an bei dawng nghal a, kei chu interview sawm tel in ka kal a, duh ang ka hmuh hma loh ka zawng zel a, a tawpah chuan hna tha tak ka hmu ta a ni. Tuna ka thawhna US Treasury ah hian ka rin aiin min lo welcome tha a, thla khat ka thawh khan private office min pe a, ka hlawh min pun nghal a, kum tin a pung zel dawn bawk a ni. Ka thawhpui leh kan boss-te hi thawhpui an nuam em em a, hna thawk tura kal hi a nuamin, a hlimawm em em thin a ni. Kan Mizote hi US Treasury ah hian mi dumte, mingote ang hian thawk ve teuh ila a va’n nuam dawn e, tih hi nitin hian ka suang tuah thin a, kan thawh theih hun te pawh a la awm mah na. Hna nuam lo thawh chu a hre awmin, zing thawha hna kal  pawh tha a tho thei lo a ni. Pathian malsawmna nasa takin ka dawng  tak meuh a ni.

Thalaite ka chah duh chu, tunah hna in nei a, in hlawh pawh a tha a ni mai thei, mahse in future hi thui tak in ngaihtuah ka duh a ni. A bik takin zirna lam hi ngaih pawimawh a thain ka hria. Hun hi a kal chak em em a, eng vak ti lova hun hman ral hi a awl em em a ni. Las Vegas a ka awm lai khan, Hotel casino hi a tam em em a, Hotel vel a “house-keeping” hna thawk ho zingah Spanish an tam avangin, nuihza siam thiam (Comedian) ho chuan  “Kei chu Spanish ngaih zawng ka nei a, ‘house-keeping’ lam pang chu ka buai ve lo” tiin nuihza siam nan an hmang  thin a, kan hriat theuh angin Spanish ho chu music ring deuh nena party hi an uar a, lehkha zir lam pang hi an tui vak lo ani. Chutianga  hnam dangin nuihza siam nana min hman kan duh loh chuan, theih tawp chhuahin zirna lamah tan I la ang u tiin ka inchah duh a ni. A rah sengtu chu keimahni bawk kan ni dawn si a.

Hriat tur pawimawh pakhat chu sipaiah I tang emaw, University-ah fulltime-in I kai emaw, hna fulltime-in I thawk emaw a nih chuan, I hun leh I ngaih tuahna zawng zawng I hman dawn avangin thil dangah I bahlahngei dawn a ni. Khawvela lar em em mi fing, lehkha thiam hming thang “Albert Einstein” a chuan, a phei khawk hrui a suih thiam lo a ni. Hna thawk lo, school pawh kai lo chuan nileng zan khuain pheikhawk hrui suih dan zirna hun a ngah lutuk kan ti a ni mai thei. Amaherawh chu Albert Einstein-a anga lehkha at chilh kha chuan thil dangah hun a nei dawn lo tih kan hriat a tul. “Albert Einstein a hi mahni phei khawk hrui pawh suih thiam lo, a va han nikhua lo ve” titu kha chu ngaihtuah a nei tam vak lo tih a hriat mai a ni. Mi zawng zawng hian ni khat ah darkar 24 chauh hun kan nei si a. Nang chu I awl em mai, darkar 12 chauh nei la, kei chu ka buai sia I darkar 12 kha ka lo nei ange a tih theih si loh va. Chuvangin khawvel a lehkha thiam hming thang a nih vang ngawtin thil engkim a hre kher dawn lo a ni.

Tahana seilian- Tahana high school graduate ka ni a, Tahan school kan kai lai chuan –pawl nga (kumsawm) kan nih chauhin A,B,C kan zir tan a, Saptawng lamah kan hnu fual em em a ni. Tin, Tahana school kan kai lai kha chuan zirna hi an ngai pawimawh lo a, school zirtirna a chhe bawk nen, zirna lamah kan hnu fual em em a ni. Ka nu leh ka pa hi fak thu lovah an fel a, zirna an lo ngai sang hram a, abik takin ka nu hian taima takin zantin lehkha min zirtir thin a, kan college kaina tur pawisa an zawng a, school tha lo deuh atangin high school zo mah ila nu leh pa fel tak ka neih azarah US a University-ah kaiin graduate thei ka lo ni ta a ni. Ka nu leh ka pain kan tette atangin zirna min lo ngaihsanpui em avangin tunah a rah kan seng ta a, ka nu leh ka pa chungah ka lawm tak meuh a ni. Fate kaihruaitu atan Nu leh Pa hi an lo pawimawh tak meuh a ni.

US ka thlen tirha US AirForce-a luh ka han tum ve ringawt kha chu, Pathian tanpuina tel lo chuan ngaih tuah ngam chi pawh niin ka hre lo. Harsatna tam tak kal tlangin Pathian tanpuina azarah US Airforce chu kumli tangin “Honorable” in ka zo va, US University atangin degree pathum ka la a, ka degree te chu Bachelor of Science (BSc) – Management, Bachelor of Science( BSc) – Accounting leh Master of Business Administration (MBA) –Accounting te an ni.

Bachelor of Science– Management -a ka graduate hian IRS (Internal Revenue Serivce) ah “Tax Specialist” hna ka thawk nghal a, nitin tax return ka ti a, IRS atanga ka experience tax return hna hi ka chhawr tangkai hle a ni. America-ah I awm a, hna I thawh a- income I neih chhung chuan tax return tih a tul dawn a, Tax hi American life-ah chuan pawimawh ve tak a ni. Tax refund I duh chuan tax return I file tur a ni. Tax refund claim loh hi kumtin billion dollar vel a awm a, IRS pawhin tax return an file loh avangin thawn chhuahna tur an hre lo a ni.

Tax return experience atangin – tax refund a tam thei ang bera dawng duh deuh vek kan ni a, pawisa hi chu duh lo kan awm  lo a ni. Tunah hian US Treasury – US dollar siamna hmunah hna ka thawk leh a, America president Obama-an thu a rawn sawi pawhin,  “Dollar siamna-a lo kal  hi chu kan phur thei lutuk – a chhan chu pawisa duh lo kan awm loh vang a ni.” a ti a, a dik khawp mai, pawisa duh lo kan awm  lo a ni. Ka hna thawhna (dollar siamna) hi mipui en theih a ni a, nitin hian entu tur intlar hi an awm reng a, ruah sur leh vur tlak ni pawhin an intlar reng thin a ni. Heti khawpa dollar siamna hmun an rawn en nasat dan atang hian, pawisa hi chuan kan rilru a luah deuh theuh niin ka hria.

Tax return tih pawhin refund tam apiang kan duh deuh vek niin a lang a, refund tlemte min pe rawh titu hi ka la tawng ngai lo. Ti duh ilang chuan Mizo ho zawng zawng hi million dollar refund nei vek turin a chawh chhuah theih a, mahse sorkarin an rawn audit leh chuan a buaithlak dawn a ni.  Nikum ah Oregon nu kum tluan a singkhat vel siam khan 2million refund ngah turin a inziak a, sorkarin a man chhuak leh si a, lungin tan te hial a tul ta a ni. A then chu job expense tam deuhin an inziak a, tax refund an dawng teuha, sorkarin a rawn man loh pawhin, in lei an han tuma bank-a pawisa an han puk dawn hian – an tax return en a lo tul ta a, tax return ah – expense a tam a, income a tlem chuan  in lei  a har thrin ani. Chuvangin tax chungchanga  hriat tur pawimawh chu, tax refund hi a tam tam kan duh theuh nain, dik lo taka refund kan dawn tam poh leh sorkarin an rawn audit na chance a tam a, sorkarin a rawn man leh loh pawhin in lei tum hunah  a buaithlak leh thin ani. Chuvangin ringtu kan nih ang bawkinTax return dik taka tih hi a pawimawh hlein ka hria. Rilru a hlimin zan mut te pawh a tui thei zawk a ni.

Thalaite zirna lama tih phurna kawng khat tal a awm beiseiin Pathian zara ka hlawhtlinna awm chhunte leh ka mimal chanchinte ka ziak tel nual a, chhiartu zawng zawng hnenah ka chapo vangah min ngai lo turin ka ngen duh che u a ni. Mi pakhat talin he ka article tlawm tak hi tangkaipui nana a lo hman hlauh chuan a lawmawm hle ang. Ka article tlawmte min chhiar sak avangin ka lawm e.

Because He Lives-Bill Gaither

$
0
0

Bill Gaither leh Gloria hi nupa inhmangaih leh zirtirtu tha tak an ni ve ve a. He hla “Because He Lives” tih hi kum 30 dawn liam tawha Pathian hnen atanga an dawn lai hian, Bill leh Gloria te hian nau thar neih an inbeisei lai mek a ni. Hetih hunlai hian harsatna namen lo an tawh ve fo thin avangin, Gloria chu lungngaia a khah mek lai a ni. Gloria chuan he khawvel chhe tawh takah hian he ka nau pai lai mek hi a lo piang ngei ang a, he khawvel hian eng nge a pek ve ang tiin naute hma hun lo awm turah chu a thlirpuiin a tal buai ve hle.

Lungchhe vankai meuhvin tap mah suh se, a beidawnna chuan kawl eng a thlir tir thei meuh bik si lo. Mak tak maiin heti hian Lalpa’n an thinlungah thu a sawi ta-

Because He lives, I can face tomorrow
Because He lives, all fear is gone.
Because I know, I know, He holds the future
And life is worth the living just because He lives.

And then one day, I’ll cross the river,
I’ll fight life’s final war with pain;
And then, as death gives way to vict’ry,
I’ll see the lights of glory and I’ll know He lives…

“Yashua chu a nun avangin naktuk leh naktip-ah pawh a pangngai reng thin. Kan tan leh he ka nau pai mek la tan pawh hian a nun reng dawn avangin, kan hmalama thil chu kan tawn ngam tur a ni a, hlauhna zawng zawng ata mi chhanhim dawn a ni. A chhan chu hei hi ka hria a, hun lo la awm tur hi a kutphah ropuiah a innghat a, he khawvelah hian damchhan hian hlutna a nei fo ang; min la khai chuak dawn a ni- Amah chu a nun reng avangin…” tiin.

He thu hi han chhiar teh, a va rapthlak em.

Odhisa (Orissa tia koh thin kha) thingtlang khaw pakhat Manoharpur-ah chuan, khawfing a chat tep tawh a. Kum 1999, January ni 22 a ral tep tawh tihin Dr Graham Staines, Australian Missionary phar hote zinga thawk thin leh a fapa te pahnih Philip (Kum 10) mi leh Timothy (Kum 6) mi lek te chu an motor Willy’s Station Wagon-a an mu lai chu Bajrang Dal activist pakhat Dara Singh leh Hindu firfiak hovin an motor chawpin an hal hlum a nih kha.

A nupui Gladys Staines chuan ti hian a sawi-

“Lalpa chu ka kiangah ka pasal (Graham Staines) hnathawh te thawk zo tur leh hlen turin a awm reng a, a awm zel bawk dawn a ni. Mak tihna erawh ka nei- eng vanga rawng taka thah ni turin, eng nunchhia leh rawng engmah a hman kha zan khan ka hre mawlh si lo. Ka pasal leh ka fate thahnaa inhnamhnawih te laka phuba lak erawh ka suangtuah ngai lo va, ka beisei leh duh ber zawk erawh chu inchhirin; nun thar neih nan hmang mawlh rawh se tih hi a ni”

An vuinaah chuan Gladys Staines vek chuan he hla hi a chham chhuak a-

Because He lives, I can face tomorrow
Because He lives, all fear is gone.
Because I know, I know, He holds the future
And life is worth the living just because He lives.

A ni lah tak a. Mihringte hmelma tihbaiawm ber mai THIHNA meuh pawh hneha tho leh THIHNA titlawmtu YASHUA kan neih avang hian, kan va vannei em!!!

Mahse, zawhna inzawt fo ang che. Harsatna vawrtawp tuara i rum thin lai khan, I can truly say that Because He lives, I can face tomorrow…i ti ve thei ang em le???

Ka pitar hmelhriat te chu!

$
0
0

Ka hnathawhna hmunah hian pitar nui sen sen thin biak nuam deuh mai hi a awm a, kan innel ve em em mai a ni. George Washington University lamah art history lam a zirtir bawk tih ka hria a ni mai a, chu tih loh chu ram hrang hrang history kan sawi dun thin bak chutin kan inkawm em em hran lo. Mahse tuina lam a titi dun thin kan ni bawk a, titina hun remchang a awm tawh hi chuan kiangah midang an awm em tih hre dawn lo lekin kan tui ta thin pek a. Kan hnam naupang takin kan culture leh tradition kan humhalh a, kan vawn that tlat a pawimawh zia min hrilh thiam khawp mai. Sikul mai bakah mahni theuh leh kan fate kan hrilh a pawimawh…

Tumkhat chu, ka pitar hmelhriat kal gi geih-te chuan Georgetown a a in kawmchar-ah huan tereuhte a siam thu min hrilh a, a phur khawp mai nghe nghe a. Nakin-ah chuan a thlai tharte pawh “in chhungkua-in lo ei ve ru,” tiin min thartem ta zeuh zeuh a. Lawm takin ka laksak a, in lamah kan nu pein, “pitar min thartem a nih hi, “ka ti liam mai thin. Tumkhat chu ka supervisor chuan, “tunge a nih chiah i hrechiang em?” ti zawngin min zawt ta heu mai. Ngaih a tha chiahlo nangin ka hriat chin chuan ka chhang ve mai bawk a. Ani chuan nui vur vur chungin a hming Google chhin turin min ti ta a. Kan Google chhuak ta ngei mai a, ka rin phak bakin chu ka pitarte hriat chu a lo ropui daih a ni tih ka hre ta a ni. Khawvel-a Who is Who-ah a hming alo chuang vah a nih chu!

Ka smart phone neih hmasak ber hmangin thla kan la dun ve chu phone ka neih changkan zia a sawi a, ka zak chem chem. Ani neizo lutuk tur lah chuan ulh thleh theih chi a hum ve ran zawk si a. Mamawh lovah hian an inhmang lutuk lo thiam khawp reng a ni.

Inthuamna manto a inbel uar hran lova, engemaw ni-ah erawh chuan zahawm takin a inchei thin thung. Hlim hmel pu lovin tumah a biak kala hre lova (kei tal chu), a nihna a chapo pui ngai ka hre hek lo. A hawihhawm em em mai a, a inngaitlawm em em mai bawk kha a makna a ni lek lek zawk awm e. A nunah nelawmna leh zahawmna ka hmuin biak chakawmna a nei tlat thin.

US Secretary of Transportation-te nupa te hi an chawhmeh bazar an bawr thei teh asin, tumah an inpuih tir ngailo. Ka’n ngaihtuah vang vang hian mi ropuite a piang hi an lo inngaitlawm niin ka hre ta a ni tih ka rawn tawmpui che u a ni e.

Mi(sual).com-ah ngei pawh hian mi ropui tak tak kan nei niin ka hria. Thiamna sang tak tak nei an kat nuk karah hian a ropui tak tak chin chu ngaihdan sawina lamah thleng mai hian an hriat theih viauin ka hria. Zir chhuah san leh hna chelh san ngawt hi mi ropui nihna niin ka hre lova, lehkha thiam rau rauah pawh chapona tel lova nung thin, inngaitlawm leh rilru inhawngte nun zia hian mi ropui-ah a siam thin a ni mahna. Chutah, keini ang titi khawm thiam lem lo, ri chul mai chi tello hian khawvel hi a kimin a nuam an tih bik erawh ka ringlo ve thlarawk bawk a!

Pitar-te chanchin tlem chhiar duh tan: http://art.gwu.edu/people/faculty/PT_Joost-Gaugier.php

THIL

$
0
0

THIL

****

Kan Pu Chhurbura khan Phungpuinu a man khan Phungpuinu kha an vau vel a, “Tihian inah ka hawn che anga naupangin khawlaiah an chaih che anga….” an tih vel khan Phungpuinu khan a hlau ta khawp a, amah intlanchhuah nan Chhura hnenah khan, “Chhura mi chhuah la ‘thil’ tha deuh ka pe ang che,” a ti ta a. ‘Thil’ han tih ngawt chuan enge a nih a hriat mai si loh a, Pu Chhurbura pawh a phur viau a ni ang , “Eng thil maw?” an ti let ve a. Phungpuinu chuan, “Tuthlawh hlo thlo thei,” an ti a. Khang hun lai kha chuan an hna thawh ber kha hlo thlawh a nih miau avangin thuthlawh hlo thlo thei chu tangkai viau tur a ni reng a, mahse Kan pu Chhura kha a a bik tlat lo. A’n ngaihtuah chiang a tuthlawh hrim hrim chuan hlo a thlo thei vek tih a hre tlat, mahse a hmang tu tha a ngai vek thung, chu chu kan Pu Chhura khan a hre ve kar tlat. Kha tuthlawh kha automatic a nih leh nih loh a zawt let ve ta tlat mai, “Anih tha a ngai em?” an tih khan khawiah a ni phung satliah ve mai khan SOT (Self Operated Tuthlawh) kha neih bik thu awm hek lo le, “Ngai ve bawk e,” a lo ti a. Chutiang mai mai tuthlawh pangngai te chu kan pu Chhura khan a nei ve lutuk, engatan mah a ti bik teuh lo mai, “Chutiang te chu ka nei ve bawk…” a lo ti hmiah mai a nih kha.

Phungpuinu kha a in tlan chhuah loh chuan Chhura khan in a hawn a naupang ho khawlai a chaih tir a tum nasa mai bawk si. Phungpuinu chuan tactic dang a ngaihtuah leh ta, ‘thil’ dang pek a tum leh ta, “Anih hrepui khuai tu thei ka pe ang che,” an ti leh a. Chhura khan chu pawh chu a lo dil chhut ve leh riau mai a, tha a ngai em a lo zawt leh tlat mai a nih kha. Hei pawh ani Phungpuinu, Chhura thlam hnuai a pipui suih a uai ruk ching satliah tih vel mai mai khan khawia hreipui automatic a khuai tu thei te chu nei hek lo le, tha chu a ngaih ve bawk thu in a chhang leh ta anih kha. Chutih lai chuan in lama hawn a naupangin khawlai a an chaih kual mai mai nih lah chu a hlau ve tumhrang bawk si a, tichuan a ‘thil’ neih hlu ber mai ‘seki buhchhuak’ chu intlan nan hman a tum ta a nih kha. Kha sekibuhchhuak kha kan Pu Chhura kha a lo la hre ngai tlat lo mai a, eng ang nge a operate dan leh a function pawh a hre reng reng lo, chuvangin a hman dan leh a hnathawh kha an zawt chiang ta a. Phungpuinu chuan a hman dan chu an hrilh chiang a, “Seki buh chhuak buh chhuak e, lu lamah buh chhuak buh chhuak, mawng lamah sa chuak sa chhuak… i ti anga a lu lamah buhchangrum a rawn chhuak anga a mawnglamah sa a rawn chhuak mai ang,” a ti a. Chu zet chu kan Pu Chhura duhthusam a ni ta, buh leh sa te chu a duh lutuk alawm. Tichuan Phungpuinu kha chu thil ‘sekibuhchhuak’ chuan a in tlan chhuak ta a nih kha. Ka ngaihtuah mai mai thin a, seki hi khawi lam nge a lu lam ni a khawi lam nge a mawng lam tih hi tun thleng hian ka la hre ta chuang lo reng reng nia mawle. A ki bullam, a lu a a invuahna lam hi a lu lam ni ta se a hmawr zum lam hi a mawnglam ni tur chuan chunglamah a awm bawk si. Chunglam a awm chu a mawng lam nih thu a awm bawk si lo, a lian lam hi a mawng lam ti dawn ila a ki bul lam a ni ang lawi bawk si buaithlak ve deuh mai a nia.

Phungphuinu ‘thil’ tha deuh kha chu sekibuhchhuak kha a lo ni reng mai a. ‘Thil’ han tih hian eng chin nge a huam hriat hi a har viau anga. Thil eng eng emaw awmkhawm leh sawi tum bik va nei chiah lo hi Sap sendang ho chuan ‘things’ an ti mai a. Sap ho in ‘things’ an tih leh keini Mizopa in ‘thil’ kan han tih hi chu a inang vek chiah lo maithei a, helam hi chu ka hre thui vak lem lo khawp mai a, mahse Mizo in ‘thil te te’ kan han tih te hi chuan a that hmel nghal riau mai a, thil engemaw tha deuh lam hi a kawk nghal deuh tlat mai a ni.

‘Thil’ kan tih hi a inanglo hlawm viau maithei a, Pu Laldenga(RIP) Mizo hnam pa ti hial a kan sawi thin khan zu hi chu ‘thil’ a ni e a ti an ti thin a, a dik viau maithei. Thil reng reng hi chu eng thil mai pawh hi a hmangtu a zir te, a dawngsawngtu a zir te hian a tha in a thalo mai a. Damdawi te pawh damlo tan damna leh nachhawkna te a nih laiin thenkhat tan chuan an nun tichhe tu, ruihhlo hlauhawm tak an lo ni leh daih mai a. Zu te pawh hi thenkhat tan chuan damdawi tha tak te leh thenrual kawmna thatak te a nih ve laiin a hmang thiamlo tan chuan ruih buk buk na, chhungkaw inhauhna leh innghirnghona thlen tu, mihring zahawm lo a mi siam tu leh chhungkaw kehdarhna leh sual chihrang hrang min tih tir tu an ni ve leh tho mai. Chutiang bawkin Pathianthu te pawh hi a tha em em a, chatuan nun kawng min kawhhmuh tu leh kan thih hnupawh a kan thlarau chatuan a nunna a hruailut tu tur a nih laiin thenkhat a hmang thiamlo tan chuan chhungkaw ti kehdarh tu, khurbin uirena sual a mi ti tlu lut tu, khawtlang atanga a min la hrang tu, kohhran atanga pawl min chhuah tir tu, mite nuihzatbur a min siamtu a ni ve thei tho mai.

Hetiang hian eng thil mai pawh hi a hmangtu a zir leh a dawngsawngtu a zir hian a thatna leh thatlohna hi a lo dang a lo dang ve mai a lo ni a. Chemte te pawh chawhmeh chan nan te leh thil han zai vel nan a tangkai em em rual in a hmangtu in a hman dikloh chuan invihhlumna hmanraw tha tak a ni veleh mai a. Ka la hriat reng chu kan Mizo entertainer te zinga ka ngaihsan leh ngaih ropui ber te zing ami, mahni profession a chiang em em mai leh Zofate min entertain hnehsawh em em reng tu Pu Ngurthangvela (Ngtv) pawh hi tunhma Hospital Road a damdawi dawr a neih thin lai khan thalai ho in ruih nana an hman thin ang chi kha a lo hralhchhuak nasa deuh ni ngei tur a ni thuneitute lam in man an tum ngawt mai a, anin a lo duhlo nasa mai, “Chemte pawh bazarah an zuar fer fur a in vihhlum nan te an hmang a, chemte zuar in man ngai em ni, mi man dawn chuan khung chemte zuar te khu zu man phawt rawh u…”  a lo ti zek e an ti a. Fiamthu pawh a ni maithei a mahse kan Pu Ngurtea hi hetianga a tlachawp a mawi deuh deuh a mi chhan dan hi a thiam riau mai a chuvangin lo ti tak tak pawh nise a awm viau tho mai a. Pu Ngura han sawi takah chuan tak tak nge mawni a car workshop a a dah a lakchhuah hlim pawh kha an sut chhiat sak a, thinrim tawk in, “Engatinge i rawn sut reng reng a…?” a ti a, a su tupa chuan inthiamlo takin, “Ka pu, ka thiamlo a ni…” a ti dek dek a, “Engatinge thiam si lo i khalh ve ngawt…” a lo ti leh a. A su tupa chuan inthlahrung tawkin, “A, a khalh chu ka thiam a…” a lo ti veleh a. Pu Ngurtea’n “Khalh thiam si engatinge i rawn sut…” an’ ti leh chu chhan ngaihna a van duh hmel tawh khawp mai.

Thil dang dang kan han sawi kual ta duah a. Ni e, ‘thil’ reng reng eng ‘thil’ pawh mai hi a hmang tu leh dawngsawng tu a zir hian a tangkai in a tangkai lo thei a, a tha in a thalo thei bawk a. Kan Bible pawh in vawk hma a tuikeplung paih lo turin min hrilh a. Tuikeplung chu mihringte tan a thil hlu tak a nih lai in vawk tan chuan ek thing tum khat ai pawh in a hlu lo fe zawk tlat mai a ni. Chuvangin eng thil pawh keimahni a lo thleng hi kan tan a tha tur chi leh thalo tur chi te hi thliar thiam ila, tin, eng thil pawh hi a tangkai zawng leh a tha zawng te, a hlawk zawng te hian hman tum in hman dan te zir ila tichuan keimahni pawhin hma kan sawn anga, kan changkang anga kan ram leh hnam tan pawh kan tangkai in kan ram pawhin hma a sawn phah ngei ang le. Chuti ni lo a eng thil pawh kan tan a tangkai tur leh tha tur kan thliar hrang thiam lo a, kan thil tawn leh kan hma a tla a tangkai zawng leh a tha zawng leh a hlawkpui zawng a kan hmang thiamlo anih chuan a tuartu tur chu keimahni bawk kan ni leh mai tih hi i hre thar leh tlang ila a ta awm e.

*He post hi zu sawi mawina emaw te in lo ti palh ange, a ni teuh lo ania :)

BigDaddy Hmahmatea

Kulikawn

6th January 2014

Lalbanga (King Edward VIII) kha!

$
0
0

Vawiin January 26, 2014 tukthuan ei hma deuh a Travel channel ka thil thlir chuan ka thil lo hriat thin min ngaihtuah kir tir a, khawvel politics inkhelhna hi kan chhiar leh hmuh theih chinte hi eng tham mah an nih loh zia ka chian phah chiang hlein ka inhria.

TV ka tih nun phat hian NEWS channel ka en hmasa deuh ngei ngei. Chanchinthar tur vak awm a ka hriat loh vang chuan Travel channel-ah kan thlak a, ‘Greatest mysteries: Buckingham palace’ tih chu alo chhuak dawn tan chiah mai a. Thil dangdai lawm ve hrim hrim lo nih bawk nen ka thlir ta zel a, Mizo ten ‘Lalbanga‘ kan tih mai, England lal, King Edward VIII chanchin chu Dr.Kate Williams (historian) leh midang dangten an chhuina, documentary chu a lo ni a.

Ka lo hriat thin dan kha chu a chuai nei zawngin a ni thin, “A nuthlawi hmangaih luatah a lal thuthleng a kalsan,” ti zawngin. Chumi piah lam ka hriat loh a lo va tam em! American nuthlawi, thlawi 2 ngat a nei ta a nih kha.

Lalbanga kha Hitlera thian tha tak alo ni reng awm a. Dr.Kate sawi danah chuan, Hitler nen khan innel tak an ni awm e. Chutih lai chuan ani Edward lah chuan a American nuthlawi ngaihzawn zunah chuan a uai hneh em em mai bawk a. Lal a nih bakah, Church of England hotu ber a nih bawk avang chuan an dan-ah nuthlawi a neih a thianglo bur mai si, a mangang chuan an ram rorel khawlah ngenna a thehlut ta rawih mai a ni. Chu a ngenna, American nuthlawi neih a dilna lah chu hnawl a ni ta bawk si, a ramah lah Hitlera thian tan roreltu nih a har tan dawn mek bawk nen chuan nuthlawi chu neih phawt a, a nau Prince Albert, a hnu a King George VI nita chu Lal tir lailawk a, boruak daih deuh hnu a lal leh a tum thu chu chiang fek fawkin ka documentary enah chuan an sawi a ni.

King Edward leh a neih tak, Wallis Simpson:

Tichuan a lal thuthleng atang chuan chhuk thlain Duke of Windsor a ni chho tain, ‘Lalbanga‘ a ni ta a ni. Hetih lai hian Hitlera chuan lal tir leh a tum nasa khawp mai tih chu an sawi leh a. Hitlera chuan, pawisa fai million 5 a pe ang a, British ho hnenah Hitlera chu mi tha tak a nih thu leh a pawl Nazi chu thlawp tur a fuih turin a thlem ta a, chu em chu a la duh ta lova, thian an nihna erawh a bo phah thu sawi a ni lo.

Lalbanga chuan Hitlera thamna la duhlo mahse Spain a zin lai a lakhran an la tum leh fan a. Historiante chuan an sawi danin, Spain a zinlai chuan a thuihhruaite hriat lova ruk bova Nazi kalphung angina a ngaihtuahna sukthlek dan sawi danglam an tum a ni. Chumi chu hriain British Prime Minister Winston Churchill chuan Nazi ho khawih buai phak loh tur a hlaah, Bahamas ah governor a dah a ni ta a. Indopui a zawh hnu pawh chuan a lal thuthleng chu chang ta chuanglo mahse, sawrkar tan tangkaina hrang hrang neiin a thih thleng Wallis Simpson nen chuan inneiin, France ah an hun hnuhnung an hman zawh tak thu chu ka en a ni. Churchill khan Lalbanga chuan Wallis Simpson chu nei mahse pawi a ti lova, mahse “‘queen’ ni lovin Duchess of Cornwall ni zawk sela,” alo ti ve tawh thin bawk a ni. Hei hi ‘Greatest mysteries: Buckingham palace’ tih documentary a tang a ka rawn ziah a ni e.

Thlalak ka zawnna lam a ka chhar, thubelh:
Mithiam dangte sawi hmangah chuan kumpinu sawrkar khan an milian pakhat, Lord Norman leh Germany a Reichsbank president hlui, Hjalmar Schacht hmangin National Socialist German Workers’ Party chu a rukin tanpuina an lo pe thin tih sawi a awm bawk. He party hi a hunlai chuan German industry neitute thlawp vek a ni nghe nghe awm e. Khatih lai khan kumpinu ram a mi langsar zualte chu Hitlera thlawpna a inhnamhnawih an tam bakah, Neville “Peace in our time” Chamberlin te, Bank of England governor, Montagu Norman te leh langsar ber King Edward te chu an tel niin an sawi.

Adolf Hitler leh banker Hjalmar Schacht:

Hjalmar Schacht (veilam) leh Bank of England hotu Sir Montagu Norman:

Thubelh source: http://dont-tread-on.me/?p=2113

TAWLHPAHRIT

$
0
0

Zanah kawlphetha eng a awm dawn lo tih hre rengin chhung ten an han thukru tawk tawk chung paw’n sathau khawvar kha a khuangcher bo leh tawp zel kha a ni a. Keini lahin zanah eng a awm chuan lehkha kan zir ang tih hlauh vang pawh ni lem lo-in kan tawlh-lir (?) tlan chakna tura oil tha ber a nih avang khan kan ru lo thei si lo a; dil chuan an lo phal lo ve chhen bawk si a.

Thingphek banrek tia, feet thum vela seiah khan thut chhan turin mawng leng tawk velin thingphel kan han chhu bet a, a hma lerah lah a ‘steering’ ni awm fahranin ke rah chhan tur kan han vaw bet bawk a. Perek duh anga tha leh ngil a awm si lo. Rem leh rem lovin a thut chhan chu kan kheng bei thei hram a, perek a lo kawi a, perek dang awm tawh hek lo – a kawih ang angin kan chhu bet lui ta thin kha a ni a. Mahse kan kekawr mawng tai thlertu tur a ni tih hre reng mah i la kan mawng-ti em a tai thler loh chuan kan duh tawk mai thin kha a ni a.

Tlai sikul ban hnua Sikul muala a tawlh chak pawl leh intithei pawl nih duh chuan zing lamah hma tawka thawh a ngai tih chu tumah inhrilh kan ngai lo. Khua a var rualin kan tho them them a, chhungte mombati kan ru chhuak a, kawmhnuaiah, bal tinreng hawl liamna hmun, arpui tui lai ten chhun lama an duhtawka an talna hmunah ngei mai chuan kan ‘tawlhpahrit’ intung tha hle hle chu kan han kuai zang thal thuai a, a hnuai lam zawngah chuan mombati tlawn khat chu kan han tat ral vek a, tlai lama hruk tlet/nal turin ni sa hnuaiah kan hnutchhiah a, sikul kan kai san ta thin.Tlai lamah chuan sikul chu kan han bang te cheng a, kan uniform chu kan phelh hman tawk a ni ber mai, tin, chhun lama kan ril a tam em avanga kan chawthing chaknate pawh chuan min kian san lo thei lo – kan tawlhpahrit tawlh chakna khan pan hnai la ang mai khan min tur et et tawh hek. Kan tawlhpahrit hruk nal chu kan hna hmasa ber a ni a, kan mitthla-te chuan veng mawnga sikul mual awih zet bak a hmu tawh meuh lo. Sikul mual track kan han thlen ve meuh chuan a veng hnai zawk te chuan awmhmun an lo khuar nghet tawh hle a, mahse tawlhpahrit nei tha pawl ka nih avang khan min zah der ve em em a, tawlh chak viau mahse ka tawlhpahrit nena ka han leu zik zek kha an lo hmu chak ngang a ni ang a kotlang-a thuthmun rem chu an thlang ta zawk a, tichuan kei chu an hmuhnawm thlir ka lo ni ta a.

Mahse lawm a la kim thei lo; kan thenawmpa Valtea tawlhpahrit aiin ka tawlhpahrit chu a ‘class’ a hniam zawk tlat. Mahse ani kha chu tluk theih a ni lo, a tawlhpahrit kha chartin (4×3) bung a ni a, a hnuai lah a tle tha-in a mam tha a, a tawlh chak hmel bik em em bawk a, awt lo kha an awm meuh lo a ni e.

Duh tawkin kan han tawlh a, a chang leh kan inel a, pakhatna ni vek lo mah i la a thiam pawl chu ka ni ve ziah chuan ka inhria. A tlai telh telh a, kan tawlh tan dawn chauh emaw tih laiin haw a lo hun leh ta thin a, in lam pana tawlhpahrit han put haw kha chu thil thlakhlehawm tak chu a va ni lo tak em! Tlai tin kekawr mawng pakhat tal tet ziah ang a ni a, ka kekawr neih ho kha a mawng him reng reng a awm lo. Chhungte thinrim hmel hmuh kha phung hmuh ang zetin a hrehawm a, tawlhpahrit phei kha chu in thlenpui hma-in kawmhnuaiah emaw thuhruk nge ngei a ngai, chu ti lo zawng chhung ten an sat chhe vek dawn si a.

A mak ngawt mai! Chhungte’n an phal lo tih hre reng chungin tawlhpahrit-a tawlh kha kan bansan thei thak lo, kan ‘addict’ ve tlat. Mahse addict rau rau-ah tunlai hri tha lo addict ai chuan a tha zawk turah ka’n ngai ringawt pek a. Rukruk-te pawh kha kan ching lo a ni bik hauh lo, mahse kan thil ruk kha mombati vel te kha a ni a, chu pawh a tlawn tha pangngai chu vang tak a ni a, chhit bang tih hriat reng a bungte kha a nia kan ruk ve chu. Kan rukruk avanga chhungte ngaihdamna pawh kha tul kan ti lem lo nge keimahni kan inngaidam zawk ni ang han inthiamlohna em em lah kha a awm der si lo.

A enga pawh chu lo ni se, ‘tawlhpahrit’ khan eng kawng hawi zawng pawhin suahsual rawng bawl chakna a hring chhuak hauh lo. Mahse thenawmpa Valtea tawlhpahrit ka awt lutuk avanga ‘Chartin (4×3) bungin ka la siam ve dawn chiang lutuk’ ti a ka insehruh fan fanna erawh khawvel changkanna-in min mangnghilh tir ta a ni ang vawiin ni thleng hian ka siam ta lo chu a nih hi.


REINCARNATION LEH DEJA-VU

$
0
0

Pian nawnlehna leh Awm tawh anga inhriatna:

KHUH HAWNNA: Tuntum chu Pathianthu tehchiam lo lam hi a ngaihnawm ve hrim hrim atan leh hriatna tizautu atan han sawi ve thung teh ang. Mihring tute mai pawh hian kan nunah hian kan thil tawn engemaw hi hmanah hetiang hi tawng tawh a inhriatna, hetiang hian hmanah pawh ka awm tawh tih ang chi hi kan nei theuh mai a, hetiang hi French tawng chuan Deja-Vu an ti a, mi tamtak chuan pian nawnlehna Reincarnation nen hian inzawmna neiin an ngai a, thenkhat erawh chuan, Pre-cognition lam nen inzawmin an ring thung bawk. Reincarnation, Mizovin pian nawnlehna kan tih mai hi sakhaw hrang hrang a ringtu an tam viau mai a, chung zinga langsar zualah chuan Hindu sakhua te, Buddhist sakhua te hi an ni awm e. Reincarnation chungchanga khawvela lar leh langsar ber te pahnih Shanti Devi chungchang leh Dalai Lama chungchang hi entirna angin rawn sawi chho hmasa ila a tha awm e.


REINCARNATION CHU: Shanti Devi hi Old Delhi ah a lo piang a, naupang thangduh tak ni in kum 3 a tlin chuan a hma in Mathura ah a cheng tawh a, pasal nei in, a pasal hming pawh Kedarnath a ni tih a sawi fo mai a. An in thin rawng te, an chenna veng te, a thih dan te, an chhungkaw chanchin a sawi thin te chu an han fiah chuan a lo dik zel mai si. A chanchin chu chanchinbu lamah te chhuah anih takah chuan India ram mai nilo, khawvel in a lo hre darh ta a. Tichuan hetiang lama tui deuh ho chuan a tak a ni ngei em tih chu fiah an tum ta a. Chutia fiahna an neihah chuan Shanti Devi hian mak tak maiin a pasal ni-a a sawi chhungte leh a unau te ala hmuh ngailoh pawh a hre vek mai a ni. Amah chu nau chhiat in a thi tih te a hre vek a, tin, Delhi rail station atanga an in kawng te leh an in thin te, a hma chuan an in chu rawng eng hnawih anih te a sawi dik vek tlat. Heng hi engti kawng mah a atana hriat ngaihna awmlo turah a chanchin zirtu mithiam te chuan an ngai a ni. Hetiang ang hi khawvel ram hrang hrangah sawi tur a tam mai. Dalai Lama ngei pawh hi piang nawn a ni an ti tlat mai.

 

1933 khan Dalai Lama -Thupten Gyatso chu a thi a, Buddhist ho puithiam lal ber , pathian tluk hiala an ngaih ropui a nih avangin Buddhistho tan chuan channa nasa takah ngaih awm, chuti tehchiamin a tuar vak lo tlat mai, a chhan pawh Dalai Lama chu a rawn piang nawn leh dawna an rin vang a ni. Tichuan a ruang chu chhim lam hawi zawng in an thut tir a, ni rei vaklo hnuah chuan a ruang chuan khawchhak lam a lo hawi ta daih mai a . Tichuan khawchhak lamah chuan an Lama senior ho chu Dalai Lama thlak tu tur zawng turin an chhuak ta a. Kumbun Monastery a in pakhat ah chuan kal a lang tlat mai a, chutah chuan an va kal a, nupa leh an fapa kum 2 mi an lo awm a, an va kal chu mipa naupang chuan puithiam ho anmahni inchei danglam vek a va kal chu tute nge an nih a lo hre nghal ta tlat mai. Puithiam ho chuan naupang chu Dalai Lama lal inah chuan hruaiin uluk takin chihrang hrang in an test ta a. Chu naupang chuan Dalai Lama thil dahna zawng zawng tumah dangin an hrelo tura an ngaih te pawh chu hre vek mai a. Tichuan 1940 ‘Year of the Iron Dragon’ thla hmasa ber ni 14 na ah chuan chu naupang chu Dalai Lama 14-na chu ‘Lion Throne’ ah chuan thut tir a ni ta a ni. He naupang hi Buddhist ho chuan Dalai Lama rawn piang nawn leh kha ni ngeiin an pawm nghet hmiah mai a ni.

 

DEJA-VU LAM VE THUNG: Barborne-a te nupa chu a vawikhat na atan Bombay(Mumbai) ah an zin a, an vawikhat kalna a ni na a, an pa chuan a hmun leh kawng te chu a kal tawh thinna niin a hre tlat mai a,a kawng awmdan te chu a hre sa vek mai a. An nu hnen ah chuan, “Thui lo te kan kal leh anga De Lisle road kan thleng ang,” te a ti a. Tichuan hmun pakhat Hmawng kung lian tak bulah chuan in a awm thin em tih Police pakhat a zawt ta a. Police chuan Bhan family ho in a awm thin a, kum 90 kal ta ah thiah ani tawh tih a lo hrilh a. Mak a ti nasa, ama hming kha Bhan Barborne a lo ni ve reng mai lehnghal. He thil thleng hi hetiang lam zir mi te chuan Reincarnation leh Deja-Vu inlaichinna sawinan leh entirnan an hmang thin a ni.

 

TICHUAN: Sawi tawh ang khan Reincarnation hi Hindu te Buddhist te chuan pian nawn lehnaah an ngai a. Ka han sawi tak ang chi hi chu Parapsychologist hovina an chhut dan chuan, mihring kan thih hian a mithi a kha midangah taksa neia rawn piang nawn leh nilovin, kan hriatna pangngai kan ‘concious mind’ hi a thi ral ve mai lo va, boruakah hian radio wave ang deuh hian a chambang a, chumi chu minung thenkhat thluak hian radio in radio sisnal a lo man ang deuh hian a lo man fuh thei ta thin a, chutianga a man fuh chuan a man a te hriatna ang kha an nei ta thin a ni an ti. Hei hi ngaihdan a ni a , finfiahna tak erawh chu a awm lo thung.

 

Deja-Vu ve thung erawh hi chu thil zirchian har tak mai a ni a. Mithiam te leh hetiang lam zirmi te ngaihdanah chuan, mihringin kan mita kan thil hmuh reng reng hi kan thluakah hian inthawn in chumi chu kan thluak chuan enge anih chu a lo let ta thin a. chutianga kan thluakin enge a nih a lo lehlin tura kan mit in a va hmuh veleh a inthawn chu engemaw vangin a in delay ve thei thin a. Chutianga kan mitin a hmuh tawh si, kan thluak thleng tlai deuh anga a awm chuan chu thil chu Deja-Vu kan tih ang chi hian hmanan lo hre tawh emaw, lo hmu tawh angin emaw, chutiang chuan lo awm tawh angin emaw kan awm thin a ni an ti. Hei pawh hi finfiah tak tak theih a ni chuang lo. Thenkhat thung erawh chuan Deja-Vu hi chu mihringin thil hriattheihna engemaw bik kan neih Extra Sensory Perception an tih atanga rawn awm niin an sawi ve thung.

 

TLIPNA: Heng Reincarnation chungchang te, Deja-Vu chungchang te hi chu kan khawvel in a tawng phak chin thiamna atang hi chuan a awmzia diktak leh a nihna tak hi tun thleng hian an la hrechhuak tak tak theilo chu a ni e…Rinthu mai lo chu. Mahse in ti teh ang kan Pathianthu lam atang chuan mihringte hi a hring a hran a piang nawn leh tur ang hian mi sawi hauh lo mai a, chuvangin keini ringtute hi chu hetiang lamah hian kan lo buai vak hi a ngai lemlo anga. Chutihlai erawhchuan hriatna tizautu atana hriat ve hrim hrim atan te a tha in a ngainawm ang zawng a chhiar liam mai maiah te erawh chuan a tha ve tho a. Tin, ka ti ve mai mai thin a he ang thil mihringte thiamna in a anihna tak a hriatfiah zawh loh ang chi te atang hian engkim siamtu kan Pathian ropui zia hi hmu thiamin chharchhuak thar zel ila, chu chu ringtu kan nihna anga kan Pathian laka a bat a kan bat ve ngawih ngawi a ni tih pawh hre thar leh ila a tha awm e.

BigDaddy Hmahmatea

Kulikawn

 

 

Bible chhiarchhuahah lungthu ka kim

$
0
0

Lehkhabu, a kawm dum, a changtupa thihna ‘Bible’ kan tih mai hi hi khawvela lehkhabu darh zau leh copy pawh tam ber a ni awm e. He lehkhabu hi chatuan nunna kawng min kawhhmuhtu lehkhabu hlu tak a nih avangin chhiar ngei tur a ni a; a chhiar ve lo pawh chhiar tura in fuih a tul bakah hnam hnufual zawk te pawh chhiar tur chhawp chhuah sak theih hi a tul ngawt mai. Chutiang atana mi thahnemngai tlem azawng an awm pawh hi a tihzia e.

Tum hma chuan nitina chhung inkhawm nei thin kan nia; (tunah erawh ‘tunlai chuan mihring kan tul tawh a’ tih chhuanlam tute zingah ka tel ve ta.) chu’ng lai chuan ka pa hian kumthar project-ah ka u hnenah Thuthlung Thar bu pumpui hi chhiar chhuak turin a tia; kei chanchintha bu li te, tin, ka naute pahnih chu Sam bu chhiar turin a ti bawk. Ka unau dangte khan ka pa ngenna kha an ti hlawhtling ta em? ka hre ta chiah l’aw, kei erawh chuan ka tih hlawhtlin mai bakah Thuthlung Thar zawng zawng chu ka chhiar ta vek a, ka tui tak zel avangin Thuthlung Hlui lam pawh chhiar kaiin Bible chu a pumin ka chhiar chhuak ta hial mai. A vawi khat na chu.

A tum hnihna chu kan kohhran thalai in kumkhat chhunga member tinte project atan bible chhiar chhuah rawtna a siam a; a chhiar chhuakte chu lawman tha tawk pek an tiam bawk. Hemi tum hian a vawi hnih nan ka chhiar chhuak leh bawk.

A tum thumna erawh chu Israel ramah khawhar takin ka awm a; duh angin inkhawm pawh a remchang lo.Mizorama duh hun huna bible chhiara kan inkhawm laite ka suangtuah a, ka lunglengin Zoram ka ngaih phah hle thin. Tichuan, nitina ka fianrial hun hman naah rilrua chang lang chhiar ringawt loin bible chu a indawt a chhiar ka tum ta. Tum ang ngeiin ka ti ta ngei a, a hlawkna pawh ka tel nasa hle. Tichuan, ka chhiar chhuah hma chu ram danga ka zinnaah pawh chhiar zelin leh ram riah na thlengin ka chhiar tak hnuah hei a lungthu kim nan ka chhiar chhuak leh ta hial mai hi vawi za chuang chhiar chhuak an awm nual tawh tih hre tho mah ila ka han tarlang ve reng reng a nih hi.

Hetianga tum thum ngawt ka chhiar chhuah tak hnu leh inkhawm leh hun remchanga ka chhiar zeuh zeuh te atanga ka’n hmuhchhuah tak chu Bible ah hian mihring chanchin zawng zawng a chuang kim a; khawvel hnam chi hrang hrang chanchin a awm kim vek bawk bakah chhungkaw tin thlahtute chanchin chhuina a ni tihte ka hriat phah zel a; hlawkthlak ka ti kher mai. Khawvel lehkhabuah chuan lehkhabu pakhat, mi zawng zawng mamawh khawih kim leh hman theih a awm ve lo. Bible-ah erawh chuan mi tha mamawh a awm a, misual mamawh a awm bawk a, mi hausa leh mi rethei mamawh a awm a, mi hrisel leh bawrhsawmte mamawh a awm a, mi lungngai leh mi lawmte mamawh a awm a, tar thi turte mamawh a awm bawk. Kan mamawh chhanna kim chu Bible hi a ni.

Bible hi bu 66 fin khawm a ni a. Thuthlung hlui hi bu 39 a ni a, Thluthlung thar hi bu 27 a ni. Bible ziah hun chhung hi B.C 1513 – A.D 98 ani. (kum 1600 chhung)

Bible society an din tan kum chu A.D 1804 ah ani. Hei hi tunah chuan khawvel ram hrang hrangah society a ding tawh a; kan ramah chuan Bible Society of India tih a ni. Hetah hian life member cheng tlemte sengin a nih theih a; chuta kan pawisa thawh tling khawm chuan ram hnufual zawka mi ten an lo chhiar ve phah thei a; a pawimawh em em a ni. Khawla chhuta an chhut hmasak ber A.D 1450 ah ani.

A chhunga thu in ziak te hi Pathian thawk khum ania, Thu tak ani, Nunna thu, Chatuan nunna chu ani. Tun lai khawvel finna leh thiamna a an chhui pawh in inrem lo hun kal ta ah leh tunah pawh dik lo pakhat mah a awm lo.Khawvel lehkha bu zawrh tlang tla ber ani bawk.Kristiante kan vanneih na em em chu chhungkaw hming kim leh duh duh a chhiar theih a lei theih a nihna hi ani. Sakhaw dang chu a theih loh tluk ani.An puithiam ten an chhiar a; chu chu an member te hnenah an sawi chhawng chauh thin ani.Kan Bible hi chu lo la piang leh tur tan pawh awlsam taka lei theih reng a ni.

Mizote Bible hi kum 1896 khan lehlin tan a ni a, Pu Buanga leh Sap Upa-in an letling a, Suaka leh Thangphunga’n an tanpui bawk a. Chanchintha Luka ziak an let hmasa ber a ni. Tichuan, a kahpaha let chho zelin 1917 khan Thuthlung thar bu pum chu khawl chhutin a lo chhuak thei ta a ni. Thuthlung hlui bute hi chhim leh hmarin lehlin dan turah chan an insem a, hmar lamin zawlnei lehkhabu zawng an let a, chhimin a bak zawng. Tichuan, kum 1956 khan Bible bu pum lehlin zawh a ni a, 1959 khan a buin a lo chhuak thei ta a ni.

2001 a an tehnaah chuan Bible hi khawvel tawng hrang hrang 1,200 chuanga lehlin tawh a ni. Bible hi ringtute tan chuan chhiar a tuiawm a ni mai lo a, a chhiar tute nun a chawm nasa em em a ni. Bible hre tak mi mawl an awm loa, a zirtirna ngaihthah tute zingah mi fing an awm heklo.

UNAU KAN NI

$
0
0

Naupangte Ka nihlai chuan Nu fing pui pui leh Pa fin hmel pui pui ten ‘Mizo’ hi min hrilhfiah fo ṭhin a, “Mizoram mi chu Mizo a ni mai, eng hnam pawh awm se, Mizoram Khua leh tui a nih chuan ‘Mizo’ a ni” an ti ṭhin. Ka ngaihtuahna a ti thui thei em em a, han hnial vak turin min hmuhsit nak alai a an ṭawng ka hnial phei chuan Ka chan chuan Vai Thirchhe zawng chan pawh a tluk dawn lo tih ka hria a Ka hnial ngai lo. He an pawmdan zulzui hian ‘Mizo’ hi han hrilhfiah ila. Mizoram Khua leh Tui nihna nei chu Mizo a nih chuan Vai te pawh hi Mizo an ni ang a,chuan, amah Vai a NU Mizo te phei chu Mizo diktak ah kan chhal thei awm e. Tichuan, keipawh Mizo Ka ni ang a, mahse, Ka chhungte Manipur leh Mizoram chhevel a awm te erawh chu Mizo an ni ve lo tihna a nih chu. Mak ṭhin teh nuaih e.

Zohnahthlak Hrang hrang te insuihkhawmna chu ‘Mizo’ tih hi a ni ti ila Kan daw tampui awm love. ‘Mi’ chuan Mihring emaw a mi chengte emaw a entir a, Zo chuan Zotlangsang emaw Tlangram a entir bawk, tichuan, Mizo awmzia chu Tlangram a chêng ṭhin Mihringte tihna ang a nih chu. Mi tamtak chuan Mizo hi Kristian Kan nih hnu leh Mizo Union Movement aṭanga rawn piang chauh angin an sawi laiin ṭhenkhat chuan ‘Hmasâng’chhinlung thleng a chhuilut te pawh an awm ve bawk. A eng a pawh chu lo nise, Kan Hming emaw Mizo tih emaw a hming rei leh rei loh ah a innghat lova Zohnahthlak Unau Kan nihna hi a pawimawh ta ber chu a ni. Mizo Union emaw Kristian Kan nih hnu a inṭan /piang chauh pawh nise kan vai hian Thlatu Pakhat nei, Hmarhovin ‘Zang hnar khat a suok’ an tih chu kan ni reng reng. Naute alo piang a, a hming an phuah hma khan nihphung leh nihna a nei sa a, a hming chu Kum Sawm hnu ah pawh phuah se a nihna a hloh chuang lo. Chutiang chiah chuan Kan hming a naupan leh a upat hian Unau Kan nihna a dâl chuanglo.

Ṭhenkhat chuan Mizote hi ‘Chin’ Kan ni ti tawk anlo awm a, an tih ang tak lah chuan an ṭanchhan lah a dik ve narawh. Burma ah chuan ‘Chin’min ti an ti a, anlo khûkpui chiam ṭhin. Chumai ala nilo, Manipur ah chuan ‘ZO emaw Zomi’ kan ni ti a khûkpui tawk an lo awm ve bawk a, a eng a pawh chu lo nise, miin min kohna zawng zawng hi kan pawm vek tur a ni lo. Naga ho hi Mirâwng kan ti a, anni chuan Mirâwng an inti duh kherlo. Tin, Bru ho pawh Tuikuk kan ti mai ṭhin a, Tuikuk an ni tihna ani chuanglo, anmahni ah chuan Bru emaw Reang te an inti daih. Burma a ‘Chin’ , Manipur a Unau Paite te zinga ‘Zo’ emaw ‘zomi’ leh Mizoram a Mizo tih chu thuhmun ani mai lovem ni? Lusei Ṭawnga duhsak leh Hmar ṭawnga ditsak ang vel hi ani mai lo’ng maw? Nihna thuhmun, kohdan dang ani ve mai lo’ng maw?!

Mizo te hi Hnam hrang hrang Kan ni a, chung Hnam chuan Hnam peng annei a, ṭhenkhat ah phei chuan chung Hnam peng ho chuan Chi peng anla nei leh ṭhin. Ṭhenkhat chuan Mizo Union hunlai a Mizo a anlo ziah ho chauh kha Mizo a pawm tawk an awm a, mahse, khang hunlai a an thiltih kha a dik vek biklo a, hmaihpalh anlo ngahin ziahsual anlo nei ve nual tho ani tih hriat a ṭha. An ziahhmaih chiangzet mai chu Gangte ho an ni a, hmanni lawkah an inziaklut chauh anih kha. Tin, chumi bakah chuan Hnam Khat ni si Hnam hrang anga ziah kha alo awm nual a, entirnan: Hmar chhunga mi Pautu leh Hnamte te chu a hrang a ziah an ni a. Heng lo pawh hi tihsual neuh neuh chu alo awm ve awm e. Mizo Union leh khang hunlai a Document te ṭanchhan a kan hman vek chuan thil hi a dikhlel awm e. Mizo a chiang tur hi chuan Hnam ah chian a ngai a, Hnam ah hian Kan chiang em aw?! Mizo hi Hnam emaw ti tawk lah kan tam narawh. Hmar hi chibing kan han ti a, chi a ni lo, Hnam an ni. Chibing chu Hmar chhunga Hnam kaupeng ho chi an ni.

Vawikhat chu Ka zinna ah Police check gate ah min lo ti ding a, Police tawnzau hmapuar ha ngei chuan Uniform pawh ha lovin min lo check a,Ka bula ṭhu ve ngo veng vawng chu a ko a, a Hnam hming a zawt a, ani chuan ‘Hmar’ ti chauhvin a chhang a, Police Duty (indah duty zawk a ni ang chu) chuan ‘Mizo i ni lovem ni, Mizo ti ta che’ a ti a, thu han nei deuh se ka ṭawng ang ka ti deuh ani a, mahse, Kan tlangval a pui roh chu a ngawi zawkah a ṭang ta a ngawi hle hle chuan min chhuah leh ta mai a. Mawl tak tak hi anlo tam ve a, Mizo hi Hnam emaw ti tlat te hi an awm ve a, ni pawh lo ni tehreng se, Mizo pa in Mizopa hnenah a hnam hming a zawh chuan hnampeng zawk chu sawi mai awm tak. Hmar Pa chuan Hmar Pa hnenah a Hnam hming a zawhin ‘Hmar’ tiin a chhang ngailo, Ṭhiek, Khawbung, Lungṭau leh a dangte in a chhang a, Ṭhiek pa in Ṭhiek Pa a zawh leh chuan Ṭhiek ti a chhang lovin ‘Khawzawl, Tuolor , Ralsun, Amaw leh a dangte in a chhang mai ṭhin’. Mizo leh Mizo Hnam inzawt a Mizo Hnam ka ni ti ṭut ṭut ka la hrelo. Aṭulna a awm heklo. Tun Kan dinhmun ah hi chuan Mizo Nationalism nge Lusei nationalism Kan khelh zawk tak pawh hriatthiam a har tawh a ni e.

Mizo Nationalism Kan khelh mek lai hian Lusei nationalism ah kan lut te hi ani mai lo’ng maw?! He thil hi Mizo inpumkhatna tihchhiatnan a hmanraw ṭha ber ani hial awm asin. Unau Kan ni ti reng chunga Hnam tenau zawk te chîmral tumna te pawh a ang lek lek zawk. Hnam tenau deuh ten Mizo an inti duhlo kan tih fo hi tihian han inzawt ila, Mizo a an inchhal a, Mizo nih an chakna atan engnge kan nih? Hnam te zawkin thil engemaw an buatsaih hleka a dodaltu pawl an awm zel ang Hnam ah hian tunge inchhal duh ang a? An chipui Mizo a inchhal te pawh nuamsa takin an awm biklo tih leh diriam an hlawh zia hretute hian diriam taka enkawltute a in tukluh chu an duh rengin kan ring em? Mizo an ni tih an in hria a, Unau kan ni tih pawh an hria, mahae, Mizo Nih a Lusei Nih ai chuan Mizo nihloh a Lusei nihloh hi an thlang zawk a ni.Mizo piaha khungte a Lushai inziak te hi an helh tlat a tin ni. A chhan chu Mizo(Any Lushai Tribes) tih hian Mizo te chu Lusei tribe te an ni tihna a ni. VL Neihthangi (Nunu) tih a inziak a, Nunu-I chu VL Neihthangi a ni a, VL Neihthangi pawh NUNU-I a ni tihna ani. Lusei te hi Mizo vek an ni tehmeuh mai, mahse, Mizo te hi Lusei Kan nilo. Mizoram Mi zawng zawng chu Mihring vek Kan ni a, Mahse, Mihring zawng zawng erawh Mizoram Mi Kan ni vek thei lo. Ṭhenkhat chuan Tribal Certificate ah pawh Mizo an ziak duh lo, Hmar ho phei chuan Hmar an ziak ngat zel’te an ti ṭhin a, nia, a dik nameuh mai, mahse, hei hi kan buaina tur ani lo. Mizo chhungah India Tribes List a chuang kan tam chu a vanneih thlak zawk lo’ng maw?

Tuna health Care Scheme a chhungkua a member tam deuh te chhungkaw hnih anga kan siam angah hian ngai thiam ila a ṭha mai in a lang. Ziakin ziaklo mahse, India Tribes List ah Schedule Tribes Order 1950 hnuaiah kum 1956 khan Hmar hi ziahluh alo ni tawh asin. Hmar ho hian Mizo nih an duh lo ani lova, Lusei an nih loh zia an inhriatchian vang zawk a ni. Mahni nihna lo anga awm chu mi pangai nunphung ani si lo a, tuai te, Patil te kan ngainep ang hian Hmar hian mahni nihna ni lo vuan a mi ngaihnêp hlawh a duh lo zawk a ni. Mizo an nihna ah hian an chiang a, an ni tih pawh an in hria, mahse, Mizo a ngailo a, lusei chauh mizo a ngaitute zinga tel tura Mizo inchhal chu zahthlak an an ngai ta zawk ni. Ṭawng chungchang ah hian I lo ngaihtuah ngai em. Kan in biakpawhna atana kan hman tur a pathian duan, zofate kaikhawmtu tur Ṭawng chu Lusei/Duhlian Ṭawng hi ani tih tumahin an phalo. Mahse, he ṭawng hmang theilo a piang Mizo lo ta riau a kan ngai erawh hi chu kan tisual deuh in alang. Ka ṭhiante Manipur leh Tripura lam aṭanga rawn kal te hi Lusei ngei ngei pawh Lusei Ṭawng thiam lo an tam asin.

SMS Group a lar lai khan Hmar ṭawng a group pakhat kha a neitu chu Chhakchhuak zuk ni tlat a, chumai a ni lo, tunah hian Hmar Students Association Branch pakhat ah chuan O.B ah Pachuau tlangval zuk tel tlat a. A chenna Hmar tamna a ni a, Lusei ṭawng a thiam lo a, a unau leh a hnampui tem ah nise Lusei Ṭawng thiamlo chu Mizo lo ta riau a ngai hnam kan nihna a vang hian Hmar ho zinga tal kha nuam a ti zawk a ni. Mizo te hi tunhma aṭanga India awpa enkawltu ni ilang chuan India hi Ram 10 velah a darh tawh ang. Kan ṭawng hi ṭullo baksakin South Indian ho leh North East a hnam hnufual ho hi hman tir kan tum ang a, an duhlo chuan an in lungrual anga Hnam tin hian ram annei far mai thei a ni. Aizawl India sawrkar in a bawm (bomb) kha kan hria a, kan rilru pawh a na a ni ang tunthlengin ZORAM NI kan ti a nih hi. Kha pawh kha an ti awm anglo kan ti a, kan phun kan phun a nia, mahse, kha aia rapthlak chu Chikhat, Unau, Sakhaw thuhmun nisi kha HPC hunlai khan Hmar Putar pakhat chuan ti hian a sawi, “Pathianni a ni a, inkhawm kan tum a, an phal lo. IR Camp ah Mipa (hnathawk thei chin) zawng min khalkhawm a, nilengin Hna min thawh tir a, IR ho awmna tur In kan sa a, chaw pawh ei lovin Chhangthawp bung min pe a” a tih hi khawi hi nge na zawk ang? A sawichhunzawm zel a “Kan inkhawm a Hmar Ṭawng kan hman lah chuan CID nen lamin min chhui a” a ti. He thil hi chu tun thlengin a la ni. H.S.A in Inkhawmpui an han nei hlek a chibing thilti kan ti a CID an awm nghal a, a dodal pawl lah chu tu din tih hriatlohin an lo ding khup hman zel a, kan râlkhel em em zel. Mahse, Mizo pawh nilo vai lukhum khum te lammual khat tlatin an bungbu a sawisel tange kan ti leh mang silo. Kan ngam zawng zawng kan do te pawh a ang e.

A tawp berah chuan Zofate hi chhulkhat chhuak unau kan ni a, Mi tamtakin min ṭhen hran tumin hma an la ṭhin a, nasatakin min ṭhenhran tum mahse, I inṭhen hrantir lo ang u. Thuhnu leh thu kaltawh chhuia intithinrim mai lovin Kan hruaitu liamta ten anlo tihsual hi tisual nawn tawh lo tura inzirnan a hmang zawkin UNAU KAN NI tih hrerengin tumah inlahrang tur kan awmlo a, unau ah pawh a chaklo zawk chu kan awm fo a, in dawmkang tawn ila ‘nangni keini’ inti bik lovin lungrualna zion ram pan ang u. Respond to author @ hzate91@yahoo.com http://www.facebook.com/puh.zate/ http://www.hzate.wordpress.com/

Flight 370

$
0
0

Tunlai hian Aizawl velah hman zan, dar 7 bawr velah khan Aizawl chung zawnah thlawhna hniam takin a thlawk a ni awm e. Mite chuan thuthang vawrhdarhin, “Malaysian thlawhna bo kha a ni ang/ a ni ngei ngei ang,” tite pawh an awm leh ta zel niawm tak a ni. Hetiang thil chhui lam a zirna nei miahlo keimah hian thil dik hlel tak nia ka hriat vangin ka chhut dan kan thai lang mai mai ang e.

A hmasa berin khawvel mithiam ber berte pawhin a ngaihna an la hrelo phawt mai. Thudik hriat hnuhnunah chuan, pilot flight simulator-ah khan file delete a awm tih an hmuchhuak thar a, chumi chu forensic lam a mithiam ten an chhui mek a ni.

Kha thlawhna khan lei lam a biak hnuhnunber kha an mahni local time a zinglam dar 1:21 niawm tak a ni a, chumi chu India hunah chuan zan dar 10:51 bawr vel a nih hmel. Malaysia atang a Mizoram zawn vel thlawh chhung hi darkar 4 emaw a ni ngeiin a rinawm bawk (Mel 2330 vel). A nih chuan Aizawl chung zawn vel chu zing lam dar 3-4 inkar velah emaw thlawk tur a nih dawn hmel.

Aizawl hi feet 3000-ft 4000 inkar altitude vel a ni tlangpui. Radar man theih loh tur a thlawk hniamin tlang karah ‘terrain masking’ an tih ang pawhin han thlawk dawn sela, thim tham karah an theih ka ring lo va, feet 3000 vel bawr a sang a thlawk hi radar-in a man ka ring bawk. Aizawl chung a thlawhna hniam tak a a thlawk an tih kha zan dar 7 bawr vel a nih bawk chuan, khitiang zawng zawng khi han chhutin zir lemlo tan pawh thil nithei niin a rinawm loh a ni.

An la hmuchhuak ngeiin a rinawm a, ilo thlir zel phawt teh ang aw!

Tun Hun Hi

$
0
0

“A pawimawh ber chu hei hi a ni,

Kan ngaihhluta kan hman thiam ngai,

Nakin huna kan awmdan tur hriltu tur,

Tun hun hi.” – Vincy Chhangte

 

Hun leh tufawnin tumah a nghak lo. Saptawng chuan Time and tide waits for none tia kan hriat lar hian a sawi tum ber chu – mihring tumah hi hun kallai chelh ding tur khawpa ropui leh chak an awm lo – tih hi a ni. Hun hi mihring rohlu ber te zinga mi a ni. Thenkhat chuan hun hi nunna tluk hiala hlu a ni, an ti thin. Enge nunna chu? Boruak thawk luha thawk chhuah leh ringawt hi nunna a tling em? Engtinnge hun chu kan sawifiah tak ang le? Nobel Prize dawngtu German thawnthu ziaktu Thomas Mann chuan a thawnthu The Magic Mountain ah chuan heti hian a ziak: “Hun kan tih hi enge ni le? Hun chu thuruk a ni – khawih theih leh hmuh theih loh, mahse thil ropui ber a ni si,” tiin.

 

“Hun a ral thin, in ti maw? Teuh lo mai! Hun hi a awm reng, hringfate hi kan ral thin zawk a ni,” tiin Austin Dobson chuan a lo sawi ve thung bawk. English poem pakhat The Brook ah chuan lui te tuiluang chuan heti hian a auchhuak a: “Mite an lokal a, an liam leh thin, kei erawh chu ka luan pangngaiin ka luang reng a ni,” tiin. Mahse, he lui te tuiluangah hian tui pangngai a luang nawn leh ngai tawh lo ang bawkin hun hi a ral tawh chuan kha hun pangngai vek kha kohkir leh theih a ni tawh ngai lo. Eng anga nasa pawhin miin bei mah se, hun liam tawh kohkir leh hi mihring theihna piahlam a nih miau avangin hun ral tawh hi nawt reha ziak tha leh thei tumah an awm lo.

 

Hun hian mitha leh michhia a thliar lo. Mi hausain tan hun a kalmuang bik lo ang bawkin mi rethei tan hun a kalchak bik chuang hek lo. Darkar khat hi lal leh a chhiahhlawh tan inang rengin minute 60 a ni mai. Mi zawng zawng hi hun thuhnuaiah kan kun vek a. Kan tih theih sang ber chu tun hun zel hi fing tak leh a hlawk theih ang bera kan hman hi a ni.

 

Khawtlang siamtha tur leh chhungkua, kohhran, mimal nun siamtha tur hian eng hun nge pawimawh ber? TUN hi a ni. Mahse, chumi hlenchhuak tur leh chutiang thil sualchhuak tura pawimawh ber TUN hun hi kan bawhpelh fo a ni. Mahni sahimna hmun atangin mite kan thlir a, kan sawisel a, kan teh a, kan teh tling lo fo. A kotlang atangin miin goal a thun ngai lo. Khelmual luhchilh a, nasa taka beia tlan thian hian a ni goal thun a, chawimawina nopui chawi thin chu ni!

 

Hun a ral a, hun bi thar a lo thlen zellai hian eng rahbi nge kan rah leh dawn? TUN HUN neitute KEINI hian chu zawhna chu a practical in i chhang ang u. Henry Wadsworth Longfellow chuan heti hian a lo ti a nih kha:

 

Hawh u, thovin i thawk ang u,

Engpawh hmachhawn tura kan thinlung inpeihin;

Hmatiam hlen chung leh hmasawn zel chungin,

Thawk zel chungin i nghak ang u.

Viewing all 120 articles
Browse latest View live